5 principes voor energie

Stijn van Liefland stelde op LinkedIn - Groene Kernenergie - de vragen: waar moet groene kernenergie aan voldoen? en Wat doen we met het afval?

Hieronder een aanzet tot het antwoord en hopelijk tot een vruchtbare discussie.

Bewegen in de goede richting als principe

Volgens mij kun je voor groene kernenergie dezelfde criteria toepassen die voor alle ontwikkelingen (zouden moeten) opgaan: is het een beweging in de goede richting? De kant op waar mens en aarde beter van worden, of op z’n minst niet geschaad en waar een dusdanig profijt uit komt dat het economisch haalbaar is. Nu, hier, daar en later.
Over economische haalbaarheid kun je een hele kast opentrekken, want als we huidige economische (en politieke) systemen anders inrichten, komt het ‘haalbaarheidscriterium’ er ook anders uit te zien.

Om een vergelijking te trekken, de bouw van een kolencentrale is m.i. een beweging in de verkeerde richting. We investeren een gruwelijke som geld in energie productie die ertoe leidt dat mensen in mijnen blijven werken, de bevolking in de buurt van die mijnen heeft een verhoogd risico om ziek te worden, de kolencentrale zelf stoot ook nog eens een hoop ellende uit en we blijven afhankelijk van fossil fuels, vooral omdat de investering terug verdiend moet worden en het overstappen op andere, duurzame methoden wordt allengs moeilijker als er een infrastructuur ligt.

Energie deskundigen blijven volhouden dat renewables onrendabel zijn, niet voldoende kilowatt opleveren, wispelturig zijn en dat de surplussen niet opgeslagen kunnen worden. Ze zitten vast in het economische systeem dat de belangrijkste factoren niet mee rekent: volksgezondheid, well being, biodiversiteit et cetera, zowel op de plek waar de energie geproduceerd en verbruikt wordt, als daar waar de grondstoffen gedolven worden. Ze zitten bovendien vast in hun denken over (on)mogelijkheden over de wijzen van opwekken, opslaan en distribueren van energie.

Een uitgangspunt om de energie huishouding vorm te geven: energie is gratis. Nu niet meteen gaan lachen, maar probeer terug te redeneren. Energie is namelijk gratis, want de zon levert dagelijks genoeg. Alle energie vormen stammen van de zon, ook de olie en kolen, ook de wind, ook de wijze waarop planten groeien. De natuur heeft talloze manieren om de zonne energie op te slaan en/of om te zetten in groei. We hoeven alleen maar uit te vinden hoe dat gebeurt.

Een van de principes in de natuur is dat de wijze van gebruik en opslag van zonne energie overal anders gebeurt. Zie de diversiteit van plantensoorten, maar ook, olievoorraden zijn groter in bepaalde delen van de wereld. Hetzelfde geldt voor kolen, gas, aardlagen. Analoog hieraan kunnen we stellen dat één en dezelfde oplossing niet overal op dezelfde manier en niet megalomaan grootschalig toegepast kan worden. Met andere woorden: iedere winkelstraat is verschillend. In Barcelona koop je andere producten dan in Jeruzalem of Parijs.
Dit neemt overigens niet weg dat je kunt leren van elkaar, maar je moet steeds onderzoeken welke oplossing – of combinatie – in welke context het beste is op dat moment.

Alle opbrengsten en kosten moeten meegewogen worden. Daarmee bedoel ik uitdrukkelijk niet alleen euro’s of dollars. Je komt dus voor dilemma’s te staan. Bijvoorbeeld in Zuid Afrika, waar kolen rijk voor handen zijn, de bevolking arm is en de vraag naar energie groeit. De snelste uitweg lijkt inderdaad zo’n kolencentrale te zijn, zoals ze die momenteel bouwen met ondermeer geld van de Wereldbank. Het argument luidt: we zijn te arm om voor dure renewalbles te kunnen kiezen. Zuid Afrika kiest dus voor het opwekken van energie door een systeem op te zetten dat nog jarenlang zal moeten draaien om terug verdiend te worden en neemt op de koop toe dat de bevolking van het betreffende gebied verzwakt en planten en dieren verdwijnen in plaats van meteen te kiezen voor een gezondere wijze van energie opwekken en die 2.1 miljard dollar te investeren in onderzoek en gebruik van zonnepanelen bijvoorbeeld. Heel goed denkbaar als je honger hebt. De vraag blijft of degenen die honger hebben en het werk in de mijnen moeten verzetten ook degenen zijn die profiteren van de opbrengsten. En mee hebben gekozen voor deze optie. Het antwoord op deze vraag ligt nogal voor de hand. Maar het dilemma is duidelijk: snel op conventionele manier scoren en de nadelen op de koop toe nemen. Of, lange termijn denken en nu niet te vreten hebben.
De rijke landen hebben hierin zeker ook verantwoordelijkheid te nemen om meerdere historische redenen, uit empathie, maar ook uit welbegrepen eigen belang: wij hebben bewezen baat bij duurzame energie opwekking en productie in ontwikkelingslanden waar zich veel natuurlijke rijkdommen bevinden waarvan we (indirect) profiteren en daarnaast, als er geen armoede is, zijn er minder vluchtelingen en is er een grotere kans op wereldvrede. (Kort door de bocht maar op nonfixe en ecolutie staat dit in diverse stukken beter uitgewerkt)

Afval is onderdeel van het productieproces, dat kunnen we niet loskoppelen: afval en de verwerking ervan bepalen mede hoe ‘groen’ bijvoorbeeld de thorium reactor is. Misschien is er een manier om het afval te recyclen? Behalve afval is ook de grondstof die we gebruiken van groot belang. Zoals we hebben gezien met biobrandstoffen die voedselprijzen omhoog jagen.

Daarnaast schieten we op een bewegend doel. Wat vandaag een geweldig mooie oplossing is, kan morgen een destructieve industrie zijn. We kunnen niet zeggen dat de Industriële Revolutie slecht is geweest, maar we moeten nu wel verder op een andere manier. Net als organismen evolueren ook energie vraagstukken en oplossingen. Dat houdt het spannend en daarom moeten we blijven onderzoeken en vragen stellen. Zoals het oude gezegde: elk voordeel heeft z’n nadeel. En we kunnen niet alles overzien, wat maar goed is ook.

Vijf belangrijke principes die uit bovenstaande volgen zijn:
Energie is gratis;
De natuur geeft het voorbeeld;
Opwekken, produceren, opslaan en distribueren zal overal anders moeten gebeuren;
Grondstof en afval vormen onderdeel van het productie proces en dienen zodanig meegewogen te worden;
Blijven onderzoeken en vragen stellen.

Punt blijft, wat een wijze oud-energie man gisteren tegen me zei: ‘Niet energie maar de mens is het probleem.’

###

Investing in death

Six out of ten of the most prominent Dutch pension funds invest in arms for Libya, claiming they don’t break the law - the UN as well as the Dutch government does the same, so who are they not to earn money on the killing fields? - In other words, the involved pension funds do not feel accountable. Apparently they lack backbones as well as intelligentsia to formulate their own investment principles.

A fund for pensions, one would imagine, thinks of its’ clients who depend on it when they grow old. One might presume that a pension fund is looking for investments that enable the pensionada’s to live a convenient life. The day I reach the age of 80, I probably will need help in the house, maybe I am not able to live by myself anymore and suffer from Altzheimers’ disease, or some other age illness. Whatever it is my generation and me need to sustain our quality of life, it surely has to be accomplished by younger people.

Prognoses point out that this is exactly what we will be lacking in the Netherlands, on the European continent: young working people. These young-ones live in Africa and South America where the majority is young, poor and gladly would learn a job to earn a living.
Now it turns out that Dutch pension funds do not invest in life, but in death. News agency RTL published a research that an unknown number of the 500 funds invest in the arms industry, notably supplying weapons to the Ghadaffi regime in Libya. Machine guns and other shooting garbage to kill and suppress, is what they want to pay our old age with.

Apart from a despicable morality the concerned pension funds show a very narrow view on what should be their mission: keeping quality of life for their clients. Instead of investing in education or health care to enlighten the burdens of old age, the pension funds support the killing of the future labour force. Like in Libya, where the median age is 24 years, as stated by the CIA World Factbook. By doing so, the old people of tomorrow might own enough money to pay for services, but nobody to render these. The European pensionada’s will need an army too, in order to protect their wealth from angry (with reason!) and traumatised survivors out of Africa. How much more destructive can it get?

A fund for people should invest in people.

More on sensible investments: nonfiXe – de kosten van immigratie (Dutch) and Ecolutie – Unconventional Wisdom 6 De economie schreeuwt om migranten (Dutch)

Image: painted skull by Joost Sicking, 1964

###

Naweeën

Pats. Ineens is het donker op de paar kaarsen na, die extra vrolijk branden door de nadruk die de nacht op hun vlammen legt. De competitie met de gloei- spaar- & ledlamp voorbij.
Op straat lopen mensen met zaklantaarns. Het kleine winkelcentrum is deze koopavond een spookhuis geworden waar mensen elkaar vinden op de tast, herkennen op gehoor, waar kassa’s en bonuskaarten dienst weigeren en het winkelpersoneel verward gehaast alle klanten naar buiten probeert te leiden door deuren die normaal gesproken elektrisch openen en nu enkel een smalle doorgang zijn, gestokt in een beweging op het moment dat het hele dorp en enkele omringende kernen door de nacht werden overvallen. ‘Mijn schoonzoon heeft zijn restaurant vol mensen zitten, maar hij kan niet koken zonder stroom,’ zegt een buurman die ik per ongeluk verblind met mijn lichtblauwe knijpkat. Zo’n grote storing geeft altijd een gevoel van opwinding die mensen nader tot elkaar brengt. Maar het moet natuurlijk niet te lang duren. Een half uurtje ditmaal. Te overzien zou je denken. Maar dan komen de naweeën.

‘Ik heb geen Internet. Heb jij Internet?’ ‘Verrek, ik ook niet.’ ‘Misschien is de router van het padje. Even resetten.’ De router wordt gereset. Computers opnieuw opgestart. Maar nog steeds geen Internet. SMS naar onze man van de systemen, Ruud Prompt. Binnen vijf minuten is hij ter plekke. ‘Ik was toch in de buurt.’ Ruud kruipt manhaftig in de kast waar de server staat. Ai, een hardware probleem. En dat op vrijdagavond om 23.00h. Een heel weekend zonder Internet! Iedereen in paniek: werk, huiswerk, en niet te vergeten het broodnodige contact via sociale media - afgesloten. We moeten het met elkaar doen. Eeeeek, niet meer aan gewend.
Zaterdagochtend overwegen we om maar weer eens een papieren krant te kopen. Welke? Je koopt een, twee of drie kranten, maar het is saai. Er staan teveel letters in die je niet wilt lezen en een heleboel andere artikelen ontbreken.
Gelukkig, Ruud belt aan. Hij neemt de oude stofbak die dienst weigert en ons toegang tot de wereld ontzegt – de dictator! – mee voor een goede beurt. Lekker puh! Dezelfde avond nog hebben we weer beeld, Prompt heeft z’n naam eer aangedaan.

Dan is het zondag. De vaatwasser begaf het maanden geleden al. Afwassen blijkt zo zijn voordelen te hebben, vooral omdat de kinderen er door gestimuleerd worden om te koken (wie kookt hoeft niet af te wassen) Gretig proberen ze allerlei recepten. Gretig proeven wij de baksels.
Dus Ma moet afwassen en misschien de kids eens leren om op te ruimen tijdens het koken, niet iedere pan uit het kastje te trekken en meer van dies. Hey, het water is ijskoud, lijkt wel afkomstig van een gletsjer. Eentje die nog niet ernstig gesmolten is, maar waar je het ijs nog in voelt prikken op blauw aanlopende handen. Misschien is de (elektrische) boiler leeg? Half uurtje wachten, ondertussen het nieuws checken op twitter en eclectisch digitaal kranten lezen.
Nee dus, het ding is kapot. Alle dingen die in kasten zitten hebben besloten dit weekend kapot te gaan. Water koken en met emmers van de badkamer naar de keuken lopen. Afwassen is een sport en dagtaak geworden.

‘Nee mevrouw, die is niet te repareren. Het is bovendien een vreemde boiler. Hij ligt. Die heb ik niet op voorraad,’ zegt de loodgieter. Hij vertrekt. Ik ga twee emmertjes water halen, in de badkamer. ‘Jongens, vanavond een eenpansgerecht! En allemaal met de lepel uit de pan eten.’ Gelukkig koken we op gas.

###

Egypt's double faced military

Minutes ago Amnesty International tweeted about protestors who were abused and tortured by Egyptian military in the last days of Mubaraks' rule. AI writes: 'Egyptian Protesters Released from Detention Describe Torture in Military Custody'.
During the 18 days the former leader of the country needed to safe haven his absurd fortune - which can add up to $ 70 billion, 1/3 of the Egyptian economy - military arrested, detained and severely traumatised demonstrators for freedom claiming they were traitors.
Now the military states it will listen to the Egyptian people and make sure its' demands for democracy will be met. A swift change of attitude.
What is going on in the army? How schizophrenic can one be?
Let us hope for the best, but stay alert on what they are really offering.

Update March 3: Human Right Watch published an alarming report: Military trials of civilians The world has to stay alert, although Syria is burning now and probably other countries will follow. One stand up doesn't make a change, democracy asks for perseverence and watchfullness.

###

Fata Morgana

Nasluimerend van de nacht terwijl nog jong en verlegen licht voorzichtig door het dakraam binnen piept, pak ik de I Phone die naast het bed ligt. Nog niet zo lang geleden had ik een krant gepakt. Maar lezen van papier is uit de gratie geraakt: gedrukte nieuwsdragers lopen per definitie achter, er staan een hoop letters in die me niet interesseren, ik kan niet doorbladeren naar een andere krant, er stapelen zich immense papierhopen op in huis én ze zijn ook nog eens slecht voor het milieu.

De mailbox licht op, een vriend heeft een foto gestuurd van Incheon, de eco-stad die Norman Foster & partners hebben ontworpen voor Zuid Korea. Ik schreef over Masdar-city, een ander eco-stad project van dezelfde reeds bejaarde Britse Lord en architect, in Abu Dhabi. Noud, zo heet de vriend, vindt dat ik hier ook maar eens naar moet kijken.

Foster bouwt Masdar in de woestijn volgens oude Arabische stedenbouwkundige principes en combineert deze met high green tech. Het beste van beide werelden. Aan de lijnen op de foto van Incheon te zien, gaat in dit Ecotopia de Aziatische cultuur en bouwwijze de alliantie aan met duurzame slimme technieken. Het moet een stad worden voor 320.000 inwoners te midden van groene velden waar voedsel geproduceerd wordt. Om verlies van landbouwgrond te compenseren, worden gewassen geplant op daken. Groene daken hebben meerdere voordelen: afvoer c.q. zuivering van water en isolering van het gebouw, hetgeen energie (verwarming of airco) bespaart. Daarnaast zien ze er ook leuk uit. Tenminste, ik word altijd een beetje blij als ik een boom op een dak ontwaar. In mijn gedachten zit er een vogel op een van de takken te zingen en klimt een eekhoorn behendig langs de stam – en dat allemaal in de stad en op een dak! –

Mijn lief komt koffie op bed brengen – word ik ook altijd een beetje blij van. ‘Kijk eens naar de foto die Noud stuurde.’ ‘Het is wel een super city.’ Op de een of andere manier gaan ‘super’, ‘mega’, ‘enorm’ meestal niet samen met duurzame ontwikkeling. Als het te groot wordt, kost het iets onvoorziens ecologisch of sociaals. Zo wordt Masdar gebouwd door migranten uit bijvoorbeeld Pakistan, Bangladesh en Somalië die voor lage lonen onder erbarmelijke omstandigheden moeten werken. De bouwers van de stad gelijken de slaven van de farao die hun ruggen braken op de constructie van de piramide. ‘Herinner je je Nieuwe Dorpen?’ vraagt mijn lief. ‘In dat essay noem ik Paolo Soleri die in 1970 een eco-stad ontwierp, Arcosanti in Arizona.’ We pakken het boekje erbij. Het is ontworpen door Coraline, een van de laatste dingen die we samen deden, voordat ze stierf. Coraline begreep de strekking precies: ze bedde het essay in een kaart van Brabant met daarop foto’s van echte mensen, mensen die in het gebied wonen. De titel is ‘Anders Kijken’ omdat het gaat over paradigma verandering die ertoe moet leiden dat dorpen in Brabant weer gaan leven, ondanks de vergrijzing en het wegtrekken van de lokale bakker, slager en groenteboer.

Paolo Soleri, geboren in Turijn in 1919 en geëmigreerd naar de VS, is de architect van wie het begrip ‘arcologie’ afkomstig is. Arcologie is een fusie van architectuur en ecologie. Het concept gaat uit van sterk geïntegreerde en compacte drie-dimensionale vorm van een stad. Het complexe stedelijk ontwerp maakt radicale besparing van land, energie en hulpbronnen mogelijk en brengt mensen uit de gemeenschap bij elkaar, terwijl privacy een hoog goed blijft.
In Arizona legde Soleri de fundamenten van de stad Arcosanti, die volgens deze visie gebouwd wordt en hij richtte met zijn vrouw een stichting op met als doel educatie.

Veertig jaar later ziet het ernaar uit dat Arcosanti is blijven steken in het idealisme van de founding father. De stad heeft tot doel zo’n 5000 inwoners te huisvesten. Momenteel leven er volgens de website zo’n 70 tot 120. Zij werken samen met studenten (nu 6000 in totaal) aan de bouw. De workshops en verkoop van artificials moeten het geheel financieren, naast natuurlijk donaties. Daar zit de zwakke plek van Soleri’s Utopia: geld. Norman Foster heeft dat aspect kennelijk beter onder de knie. Maar dat maakt Soleri’s initiatief niet minder sympathiek en ook niet minder zinvol. Voor mensen die een paradigma shift willen, is zijn kijk op stadsontwikkeling verfrissend en inspirerend. En het staat iedereen vrij om het plan te verbeteren.



###

Power to empower

Women emancipation is partly due to innovations. Because of light bulbs, gas cookers and washing machines women who used to spend their days taking care of their household got more time on their hands. Time to spend on study, a paid job or reading a book.

All these electrical devices are part of the energy problem we face. Especially since people in emerging economies want their piece of the cake too. They too yearn for cars, television sets, personal computers, I phones et cetera. And they are right. Maybe more than most realise, because these devices are more than luxury, they are emancipators.

Until the devices become gadgets and one wants a second, third, a newer, more brilliant phone, laptop, a larger television and so on, the technological inventions the first world is so used too, are a fast way to empower, to spread education and information.
That is why electricity is so damn important. The promise of de-central, renewable energy generation and access to technology is empowerment.

###

What about Egypt? A grey wise continents’ answer

What about Hosni Mubarak, still Egypt’s PM? Tonight Mubarak gave a speech in which he said he would not be running for president again next elections. He has been Egypt’s ruler for 30 years now. The protesters do not think his promise is enough. They want him to leave today. He has become the face of suppression they felt upon themselves for generations.

After Tunisia, and before Jordan, maybe predecessor of other autocratic nations, Egypt is in a riot. People march the streets of Cairo for change. They demand freedom. And off course they are right: freedom is a basic human right. The West and Israel are genuinely concerned about this. They like Egypt the way it is under Mubarak’s reign. For stability in the region. For keeping the Palestinian in control…. as much as possible.

But the working Egyptian man or woman has become tired of a ruler who flirts with the West/Israel without providing basic needs to his own people, without freedom of expression and true liberty.

That is where we all go the wrong way; The Americans, the Europeans and the Israeli rely on regimes, which are cooperative and not too bad on human rights. We support this kind of regimes without taking into account what impact they have on their own people. Because we think these people are different and they don’t need freedom of speech, religion, and we think they like to be bossed around. Asylum seekers from Egypt did not stand a chance in Europe last decennium, because we thought the country not to be as bad as other nations, like Iraq or Somalia, and because we found Egypt a convenient partner. Which Western leader has spoken sincerely about human rights and personal freedom to Hosni Mubarak the last 30 years and drew the consequences? The same goes for Tunisia and many other regimes that on the outside support Western ideals but on the inside suppress their own people.

And now some of us stand up, with indignity we call out loud that the Egyptian people have the same basic rights as we have. And, we are afraid that some extreme Muslim party will seize power. This anxiety we cover up with serious arguments over human rights (stating that extreme Islam will not protect these)
But aren’t we wrong all the time? We know so very well what is good for the other, without listening, afraid for our own interests. Shouldn’t we be more empathic and let the other be who they are? Stay away from moral judgements and try to be supportive in a non-judgemental way? Is our democracy the Holy Grail? Or are there other ways to human dignity?

I think there are. I think Europe is beyond democracy and needs to find a new political system. One that is more in line with the needs of individuals it represents. In Arabia, Africa, China and many other countries new systems of governing are required as well. But they need not necessarily to be the same as the European: different people ask for different governance. One thing is the same though: nobody benefits from a dictator, except for the dictator and his flock!

This should be every countries’ foreign, development and immigration policy: We want to deal with you, Mr or Mrs President/Minister/member of Parliament as long as your own people want to deal with you in freedom. No freedom, No deal. Not for climate change, not for education nor health care. No deal at all. But we will take care of the people who come to us for aid. To them we shall give it: We shall protect their voices, teach them what we know, heal them when they are sick and support them in every way we can. That type of reaction would be a grey wise continents’ answer to a global question.

###