Stijn van Liefland stelde op LinkedIn - Groene Kernenergie - de vragen: waar moet groene kernenergie aan voldoen? en Wat doen we met het afval? Hieronder een aanzet tot het antwoord en hopelijk tot een vruchtbare discussie.
Bewegen in de goede richting als principe
Volgens mij kun je voor groene kernenergie dezelfde criteria toepassen die voor alle ontwikkelingen (zouden moeten) opgaan: is het een beweging in de goede richting? De kant op waar mens en aarde beter van worden, of op z’n minst niet geschaad en waar een dusdanig profijt uit komt dat het economisch haalbaar is. Nu, hier, daar en later.
Over economische haalbaarheid kun je een hele kast opentrekken, want als we huidige economische (en politieke) systemen anders inrichten, komt het ‘haalbaarheidscriterium’ er ook anders uit te zien.
Om een vergelijking te trekken, de bouw van een kolencentrale is m.i. een beweging in de verkeerde richting. We investeren een gruwelijke som geld in energie productie die ertoe leidt dat mensen in mijnen blijven werken, de bevolking in de buurt van die mijnen heeft een verhoogd risico om ziek te worden, de kolencentrale zelf stoot ook nog eens een hoop ellende uit en we blijven afhankelijk van fossil fuels, vooral omdat de investering terug verdiend moet worden en het overstappen op andere, duurzame methoden wordt allengs moeilijker als er een infrastructuur ligt.
Energie deskundigen blijven volhouden dat renewables onrendabel zijn, niet voldoende kilowatt opleveren, wispelturig zijn en dat de surplussen niet opgeslagen kunnen worden. Ze zitten vast in het economische systeem dat de belangrijkste factoren niet mee rekent: volksgezondheid, well being, biodiversiteit et cetera, zowel op de plek waar de energie geproduceerd en verbruikt wordt, als daar waar de grondstoffen gedolven worden. Ze zitten bovendien vast in hun denken over (on)mogelijkheden over de wijzen van opwekken, opslaan en distribueren van energie.
Een uitgangspunt om de energie huishouding vorm te geven: energie is gratis. Nu niet meteen gaan lachen, maar probeer terug te redeneren. Energie is namelijk gratis, want de zon levert dagelijks genoeg. Alle energie vormen stammen van de zon, ook de olie en kolen, ook de wind, ook de wijze waarop planten groeien. De natuur heeft talloze manieren om de zonne energie op te slaan en/of om te zetten in groei. We hoeven alleen maar uit te vinden hoe dat gebeurt.
Een van de principes in de natuur is dat de wijze van gebruik en opslag van zonne energie overal anders gebeurt. Zie de diversiteit van plantensoorten, maar ook, olievoorraden zijn groter in bepaalde delen van de wereld. Hetzelfde geldt voor kolen, gas, aardlagen. Analoog hieraan kunnen we stellen dat één en dezelfde oplossing niet overal op dezelfde manier en niet megalomaan grootschalig toegepast kan worden. Met andere woorden: iedere winkelstraat is verschillend. In Barcelona koop je andere producten dan in Jeruzalem of Parijs.
Dit neemt overigens niet weg dat je kunt leren van elkaar, maar je moet steeds onderzoeken welke oplossing – of combinatie – in welke context het beste is op dat moment.
Alle opbrengsten en kosten moeten meegewogen worden. Daarmee bedoel ik uitdrukkelijk niet alleen euro’s of dollars. Je komt dus voor dilemma’s te staan. Bijvoorbeeld in Zuid Afrika, waar kolen rijk voor handen zijn, de bevolking arm is en de vraag naar energie groeit. De snelste uitweg lijkt inderdaad zo’n kolencentrale te zijn, zoals ze die momenteel bouwen met ondermeer geld van de Wereldbank. Het argument luidt: we zijn te arm om voor dure renewalbles te kunnen kiezen. Zuid Afrika kiest dus voor het opwekken van energie door een systeem op te zetten dat nog jarenlang zal moeten draaien om terug verdiend te worden en neemt op de koop toe dat de bevolking van het betreffende gebied verzwakt en planten en dieren verdwijnen in plaats van meteen te kiezen voor een gezondere wijze van energie opwekken en die 2.1 miljard dollar te investeren in onderzoek en gebruik van zonnepanelen bijvoorbeeld. Heel goed denkbaar als je honger hebt. De vraag blijft of degenen die honger hebben en het werk in de mijnen moeten verzetten ook degenen zijn die profiteren van de opbrengsten. En mee hebben gekozen voor deze optie. Het antwoord op deze vraag ligt nogal voor de hand. Maar het dilemma is duidelijk: snel op conventionele manier scoren en de nadelen op de koop toe nemen. Of, lange termijn denken en nu niet te vreten hebben.
De rijke landen hebben hierin zeker ook verantwoordelijkheid te nemen om meerdere historische redenen, uit empathie, maar ook uit welbegrepen eigen belang: wij hebben bewezen baat bij duurzame energie opwekking en productie in ontwikkelingslanden waar zich veel natuurlijke rijkdommen bevinden waarvan we (indirect) profiteren en daarnaast, als er geen armoede is, zijn er minder vluchtelingen en is er een grotere kans op wereldvrede. (Kort door de bocht maar op nonfixe en ecolutie staat dit in diverse stukken beter uitgewerkt)
Afval is onderdeel van het productieproces, dat kunnen we niet loskoppelen: afval en de verwerking ervan bepalen mede hoe ‘groen’ bijvoorbeeld de thorium reactor is. Misschien is er een manier om het afval te recyclen? Behalve afval is ook de grondstof die we gebruiken van groot belang. Zoals we hebben gezien met biobrandstoffen die voedselprijzen omhoog jagen.
Daarnaast schieten we op een bewegend doel. Wat vandaag een geweldig mooie oplossing is, kan morgen een destructieve industrie zijn. We kunnen niet zeggen dat de Industriële Revolutie slecht is geweest, maar we moeten nu wel verder op een andere manier. Net als organismen evolueren ook energie vraagstukken en oplossingen. Dat houdt het spannend en daarom moeten we blijven onderzoeken en vragen stellen. Zoals het oude gezegde: elk voordeel heeft z’n nadeel. En we kunnen niet alles overzien, wat maar goed is ook.
Vijf belangrijke principes die uit bovenstaande volgen zijn:
Energie is gratis;
De natuur geeft het voorbeeld;
Opwekken, produceren, opslaan en distribueren zal overal anders moeten gebeuren;
Grondstof en afval vormen onderdeel van het productie proces en dienen zodanig meegewogen te worden;
Blijven onderzoeken en vragen stellen.
Punt blijft, wat een wijze oud-energie man gisteren tegen me zei: ‘Niet energie maar de mens is het probleem.’
###
Geen opmerkingen:
Een reactie posten