Radio 2: Staatsomroep

Altijd is Kortjakje ziek.
Ieder uur afgewisseld met het Wilhelmus op Radio 2

Vandaag is een wetsvoorstel aangenomen waarin voorgeschreven staat wat voor muziek Radio 2 moet draaien - 35% Nederlandstalig – Radio 2 is staatsomroep geworden.

Daarom deze voorpublicatie van drie korte passages uit Wat de Hel! Roman over drie vrouwen in 2015, als Nederland een repressieve samenleving is geworden. De regering van Mark Rutte verplaatst het verhaal naar vandaag en naar de werkelijkheid.

Nu al bemoeit Den Haag zich met de kleding van burgers, de boeken die we lezen en de muziek op de radio.
Op cultuur wordt bezuinigd, we moeten ons overal en altijd kunnen legitimeren, niet-Nederlanders worden gecriminaliseerd en als zondebok gebruikt en wat doen wij?
We leggen ons erbij neer. We leveren onze vrijheid, die van onze kinderen en die van anderen in met een beleefde glimlach. Nog even en we moeten asiel aanvragen in Marokko om vrij te kunnen zeggen wat we denken, te kunnen geloven volgens onze overtuiging, muziek te maken, boeken te lezen en schrijven, toneelstukken op te voeren. Nog even en we worden, net als elders in Wat de Hel! gebeurt, gechipt als honden, zodat de overheid kan zien wanneer we waar zijn.

Ik dacht dat ik fictie schreef toen ik aan dat boek bezig was...

Passage 1: Sleutelplicht

Op de hoek is een café. Onder het overkapt portiek staan mensen te roken. Ze voeren een verhit gesprek over een bericht dat kennelijk in de krant van vandaag stond: alle burgers moeten een kopie van hun huissleutel inleveren bij de politie. De huissleutel dient voorzien te zijn van adres, sofinummer en een vingerafdruk van de hoofdbewoner.
‘Het is voor onze eigen veiligheid,’ hoor ik een man met zware stem zeggen. ‘Ik heb niets te verbergen. Mijn sleutel mogen ze hebben. Komt ook van pas als ik mezelf per ongeluk buitensluit.’ ‘Waarom willen ze bij mij thuis binnen kunnen?’ antwoordt een zwaarlijvige vrouw. ‘Ik vind het geen lekker idee, een vreemde die zomaar je huis in loopt. Ook al is het dan politie.’ ‘Je zult er aan moeten geloven,’ zegt haar vriendin terwijl ze een trek van haar sigaret neemt. ‘Ten eerste kom je op een zwarte lijst te staan en betaal je hoge boetes, als je op 1 mei je sleutel niet hebt ingeleverd. Ten tweede is er geen maatschappij meer die je een inboedelverzekering geeft.’

Passage 2: Staatsomroep

Nieuwslezers beginnen een soort heldenstatus te krijgen. Wij zijn de gidsen van de gewone man die zich verstrengeld weet door een info jungle. Er zoemt zoveel informatie, blogs, actualiteiten, meningen, verborgen commercials door de ether dat het filteren van nieuwsfeiten weer een vak is geworden. Het ministerie van Informatie & Ethiek heeft ingegrepen en een nieuwsdienst opgericht. Mijn baas vergadert wekelijks met de minister.
Zeven jaar geleden begon ik als nieuwslezer en langzaamaan zijn mensen mij als expert gaan zien. Ik krijg zelfs brieven waarin me om raad gevraagd wordt. Het secretariaat van het ministerie beantwoordt deze, altijd in lijn met het overheidsbeleid. Net als het nieuws dat wij brengen. Het is een intelligent communicatie concept, steeds volgens dezelfde regels. Eerst berichten we over toenemende onveiligheid. We clusteren gewoon reeksen van overvallen, moorden en inbraken, zodat het de burger duidelijk wordt dat er iets moet gebeuren. Zodra de samenleving er rijp voor is, komt het kabinet met een wetsvoorstel om misdaad en terrorisme terug te dringen, zoals enige tijd geleden de Veiligheidswet. Die wet geeft de overheid meer bevoegdheden om burgers te controleren en zonodig preventief vast te zetten. Onlangs is hieraan de Sleutelplicht toegevoegd. Door onze uitzendingen hebben veel mensen al voor de verplichte datum hun huissleutel ingeleverd bij de lokale politie, zodat die snel binnen kan als er onraad is.

Passage 3: Censuur

Ik ga naar de redactie vergadering. Waar ik te laat kom. Niemand schijnt het op te merken, zo druk zijn ze in debat verwikkeld. Een collega loopt verhit de vergaderkamer uit. Iedereen schreeuwt door elkaar. ‘Dit gaat te ver! Propaganda voor een fatsoenlijk regiem, à la, de kachel moet branden, maar dit...’ ‘Doe normaal man, we leven in een democratie. De meerderheid beslist. Je kunt miljoenen kiezers niet negeren.’ ‘Het hemd is nader dan de rok... Eigen bloed in eigen aders... Wat voor uitspraken zijn dat?’ ‘Ze hebben een punt. We moeten onszelf beschermen.’ ‘Het zijn fascisten.’ ‘Dat vind jij.’ ‘Dames en heren, we hebben werk te doen,’ intervenieert hoofdredacteur Jan de Wit kalm. ‘Wie het niet bevalt, kan zich terugtrekken.’ Doodse stilte. ‘Wij zijn vanaf onze oprichting de nieuwsdienst van de democratie. Dat blijven we, ongeacht onze eigen politieke kleur. Als de Puristen het land mogen regeren van de kiezer, dienen wij de Puristen. Zo simpel ligt het.’
Ik voel een koude rilling, maak een rekensom: ‘Even luisteren kan geen kwaad. Neem geen overhaaste beslissing, denk aan Amelie, denk aan Ma,’ fluistert een stem in mijn hoofd. ‘Je leest alleen maar voor, het kan heus geen kwaad om even te blijven zitten en luisteren...’
Jan houdt een kleine pauze. ‘De nieuwe minister-president hecht groot belang aan goede communicatie, die eerlijk en oprecht op de mensen overkomt. Om de juiste mensen op de juiste plek te hebben, zullen we allemaal opnieuw naar onze functie solliciteren.’ Nog voor het gemor hoorbaar wordt, heft hij zijn hand. ‘Maak je geen zorgen, als je goed bent, behoud je je baan.’


De werkelijkheid is meer bizar dan fictie kan zijn. Aanrader voor democraten: The End of America, Naomi Wolf (te verkrijgen bij boekhandels en bibliotheken die nog niet-Nederlandstalige boeken in stock hebben)

###