Het gebaar telt

Neem het verhaal van de jongen die bij de kassa van de supermarkt ontdekt dat hij zijn boodschappen – 2 pakken yoghurt van in totaal € 0,85 – niet kan betalen met zijn pinpas. De blog ‘Omdat ze het niet kunnen bedenken’, beschrijft hoe de keurige burgers in de rij achter hem zich ergeren aan het oponthoud dat hij veroorzaakt, en niet op het idee komen om het ‘even’ voor hem te betalen.

Er komen nogal wat reacties op dit verhaal, sommigen in het openbaar, anderen in de privacy van een woonkamer, en de meeste mensen zijn verontwaardigd over het gebrek aan empathie van hun landgenoten voor een asielzoeker die 3,5 kilometer heeft gelopen om twee pakken yoghurt te kopen.

Godfried legt een andere nadruk in zijn reactie onder de blog. Hij vindt dat de waardigheid van de man wordt aangetast als een ander zijn boodschappen ‘even’ afrekent. Daarnaast: Houd op met je te ergeren omdat iets niet efficiënt gebeurt. Als je even moet wachten, dan wacht je gewoon maar. Soms kost iets wat meer tijd.

De vraag is of je waardigheid wordt aangetast als een onbekende hulp aanbiedt. Een klein gebaar kan een beleving omdraaien van negatief naar positief – andersom overigens ook – en daarmee hele levens veranderen.

Mijn eigen ervaring in Tunis bijvoorbeeld, na een beroving en een spectaculaire treinsprong door mijn lief die de dief van zijn rugzak met zo’n beetje alles aan papieren, pasjes en geld erin najoeg, keihard op een verlaten perron terecht kwam en uiteindelijk toch alles kwijt was met een paar gekneusde ribben als bonus erbij.
Ik zat in de trein die gewoon doorreed en zag hem vallen. Leuk is anders. Maar wat gebeurde er, de hele coupé stond op om me bij te staan. Ik werd naar een agent gebracht en zij deden het woord voor me. Een Libische vrijheidsstrijder gaf me cash geld, zijn schoonzus en vrouw brachten een koel flesje fris. Voelde ik me aangetast in mijn waardigheid? Nee, ik voelde me gesteund door volstrekt onbekenden. Nadat eenmaal bleek dat mijn lief – op die ribben na – ongedeerd was, werd de negatieve ervaring van de roof tot een positieve beleving.

De jongen die aan de kassa stond en zijn yoghurt niet kon betalen, hoe zou zijn beleving zijn? Voelt hij zich nog meer onwelkom in dit koude land waar mensen langs elkaar heen lopen zonder te groeten, omdat je elkaar nu eenmaal niet kent? En waar mensen opzichtig zuchten als je vertraging veroorzaakt? Of zou hij zich meer gewenst voelen als de struise blondine achter hem in de rij een klein gebaar had gemaakt?
Ik denk dat laatste. Waardigheid is niet uit te drukken in kleine of grote geldbedragen. Waardigheid is gezien worden en af en toe een vriendelijk gebaar ontvangen van een medemens.

Stel, zij had voor hem betaald. Dan was hij thuisgekomen met de begeerde yoghurt en een verhaal. Een verhaal dat uitdrukt dat Nederlanders misschien niet zo koud zijn als ze lijken en dat hij misschien niet zo ongewenst is als de vreemdelingendienst hem wil doen geloven.

Het gebaar telt. Wanneer het met dédain wordt gedaan, in dat geval heeft Godfried gelijk. Maar als een warme hand uitgestoken wordt, van mens tot mens, kan het verschil maken, want je wordt gezien. In een samenleving waar je ertoe doet, ongeacht het feit of je wel of geen saldo op je bankrekening hebt staan.

Afbeelding: Joost Sicking, potlood op papier, 1964

###

Rechte Rudi

Rudi Terlinge is een grote rechte man, alles aan hem is recht. Er lijkt geen einde te komen aan de rechtheid van zijn bestaan. Zijn jukbeenderen, recht. Zijn neusbeen, kin, schouders, zijn armen, zijn rug, buik, dijen, billen en kuiten, alles is recht. Ook zijn brein. Voortdurend berekent hij de kortste weg, die altijd een rechte lijn is. Voor omwegen heeft hij geen tijd. Liever een afkorting. Hij is elektro-technisch ingenieur getraind in het ontwerpen van netwerken die ordentelijk door steden en over het land lopen, keurig genummerd, samenkomend in een trafo waarna ze zich opnieuw vertakken. Een heerlijk overzichtelijk systeem. Duidelijk. Wat je erin stopt, komt er uit. Soms is er een storing. Dan slaapt Rudi niet eer hij de som heeft opgelost. Hij loopt in gedachten langs de kabels en leidingen, speurt naar oneffenheden, kronkels en knopen, totdat hij het vraagstuk heeft opgelost.
Zo leidde hij ook zijn leven, een rechte lijn van wieg naar graf. Uitgestippeld en oneffenheden, knopen of kronkels recht trekkend. Hij trouwde met het meisje van de overkant, de dochter van een timmerman, nadat hij zijn studie aan de universiteit van Eindhoven cum laude had afgesloten. Op zijn vierentwintigste had hij een baan bij het energiebedrijf, een rijtjeshuis met hypotheek en was zijn jonge vrouw zwanger van hun eerste kind. Rudi timmerde samen met zijn schoonvader een rechthoekige kinderkamer waar het ledikant als een liniaal midden in de ruimte stond. De commode was waterpas met een rekje ervoor, zodat de kleine er niet vanaf kon rollen. Alles was perfect.
Hij maakte snel carrière, werd chef van operaties en later manager in een vierkant kantoor met glazen muren en voor de deur een parkeerplaats voor zijn leaseauto. Inmiddels waren er twee kinderen, een koningskoppel. Zijn vrouw vond het rijtjeshuis te klein en Rudi kocht een kavel om zijn eigen villa op te bouwen. Zijn schoonvader hielp klussen. Hij legde zelf de elektriciteit aan en mat de hoeken na. De precisie van het bouwwerk is verbazingwekkend. Alle hoeken zijn exact 90 graden, de muren staan evenwijdig aan elkaar tot op de centimeter nauwkeurig. De kleur van de bakstenen is grijs en de kozijnen zijn stralend wit. Rudi heeft zijn eigen blokkendoos gebouwd. Tralies voor de ramen van de benedenverdieping geven een veilig gevoel, maar zijn niet echt nodig, want er zit een geavanceerd alarmsysteem bij de voordeur. Het balkon aan de ouderlijke slaapkamer geeft uitzicht over de tuin, een vierkant gazon met er om heen een pad. In het midden van iedere zijde, in een hoek van precies 90 graden, ligt een ander pad dat naar het midden van het gazon loopt, waardoor het grasveld in vier gelijke stukken verdeeld is. De paden kruisen elkaar op een vierkant pleintje waarop de plastic witte tuinmeubels zomer en winter doorstaan. In de zomer liggen er blauw geruite kussens op de stoelen.
Naast het huis is de oprijlaan voor de leaseauto die eindigt in een schuurtje voor de fietsen en de brommer van zijn zoon. Rudi maait het gras zorgvuldig iedere week zodat het niet langer noch korter is dan vier centimeter. Als het gras gemaaid is, loopt hij met een notitieboekje naar de meterkast en noteert de standen. Dan roept zijn vrouw voor een kop koffie met een stuk peperkoek en delen ze de weekendkrant. Daarna gaan ze naar de supermarkt, waar ze voor een week boodschappen doen en Rudi fietst vervolgens naar de voetbalclub waar zijn zoon in het tweede elftal speelt. Het ritme en de regelmaat in zijn ordelijke leven bevallen Rudi. Hij voelt zich zeker tot aan zijn pensioen.
Maar de Nederlandse overheid heeft andere plannen met de energiesector. NUTS bedrijven zijn uit de mode. De semiambtelijke status van de medewerkers heeft hen in slaap gesust, de tijd waarin je een baan voor het leven had, is toch echt wel voorbij. Om de efficiency te verhogen en kosten te drukken, besluit Den Haag tot vrijgeving van de energiemarkt. Concurreren op prijs en kwaliteit. De hele boel wordt opgeschud en zorgt voor flinke verschuivingen. Het netwerkbedrijf zal gesplitst worden van de leverancier, zodat de laatste zich kan meten op de wereldwijde markt. Rudi hoort in de directiekamers de opgewonden stemmen van nieuwe managers, mannen en vrouwen die niet zijn opgegroeid in de energie, maar die managen als vak hebben, voor wie het niet uitmaakt of het product nu suiker, kleding of zoiets elementairs als elektriciteit is. Hij zwijgt. Dat doet hij altijd als hij zich geen raad weet met een situatie. Hij zoekt naar de rechte lijnen en strakke verbindingen. Zijn zwijgen wordt opgevat als wijsheid. Rudi maakt een nieuwe carrièrestap, hij wordt directeur van het meetbedrijf. Dat zit precies tussen het netwerk en de leverancier in. Het is nog onduidelijk of het meetbedrijf geliberaliseerd wordt of niet. Een schemerige situatie die vraagt om tact en visie. Niets is meer recht. Uiterlijk kalm stapt Rudi zijn nieuwe kantoor in en hij noteert meteen dat de muren scheef staan. Hij corrigeert zijn ademhaling met zijn blik gericht op de geruststellende lijnen van de tapijttegels. Bij de deur gaat het verkeerd. Een van de tegels is niet zorgvuldig afgesneden.
Vanaf die dag verandert er iets in hem. Zijn natuurlijke zelfverzekerdheid verdwijnt en hij begint op zijn nagels te bijten. Toch heeft niemand het door. Zelfs zijn vrouw niet.

###

De risée van Tunesië

Wel eens geprobeerd om iets te leren, zonder te laten merken dat je het wilt leren? Want stel je voor, als het niet lukt, of als je te weinig doorzettings- vermogen toont, dan lachen ze je uit. Erger, je daalt in je eigen achting.

In juni 2007 schreven Frank van Empel en ik voor het blad 4P over motivatie en interviewden daartoe klinisch psycholoog Menno Mennes. ‘Motivatie begint met fantasie’, zei Mennes. Ik quote hierbij uit ons eigen interview. ‘Dan ben je nog veilig. Je hoeft niets waar te maken. Pas als je ergens moeite voor doet, word je kwetsbaar. Dan begint de misère, want je faalt of je slaagt. De fantasieën waar je geen moeite in steekt, draaien om zichzelf heen. Deze hebben geen invloed op je zelfbeeld. “Effort” ofwel ergens moeite voor doen, betekent dat je zelfbeeld risico loopt. Wat als je faalt? Hoe ga je daarmee om? We kennen allemaal de verzachtende omstandigheden waarmee we onze mislukkingen toedekken. “Ik kan die toonladder wel spelen, maar ik heb niet genoeg tijd om te oefenen”. Op dat moment maak je een loopje, terug naar de fantasie. Er is nog geen realiteit bij komen kijken. Het is allemaal je eigen beleving. Dan ineens komt de werkelijkheid om de hoek. Die slaat in als een bliksemschicht en leidt tot verandering van de beleving. Je leraar zegt bijvoorbeeld dat jij de belabberdste violist bent die hij zich maar kan voorstellen en dat je het nooit zult leren. Deze leraar zul je verwerpen. Het is een sukkel en een stomkop. Anders gaat het als hij zegt dat je heus wel aanleg hebt, maar een beetje meer moet oefenen. Hij bevestigt jouw coping behaviour. Resultaat: jij gaat beter je best doen en je raakt toegewijd (dedicated) aan de leraar. Ondertussen stel je jezelf iets anders in, meer gericht op de realiteit.’
Volgens Mennes gaat het om het verloop van het ‘internal selfassesment’. Als je in staat bent om jezelf ervan te overtuigen dat het normaal is dat je niet meteen een meester bent, bouw je ‘self esteem’ op, eigenwaarde. Ondertussen stel je wel je fantasie een beetje bij. ‘Het is een dynamisch gebeuren. Mensen die goed in staat zijn om de werkelijkheid te neutraliseren met hun coping behaviour krijgen meer en meer zelfvertrouwen en durven steeds meer.’ Aldus Mennes.

Simpel dus: ‘cope with it’. Vandaag op facebook daagde een tweeëntwintig jarige me uit. Dezelfde meid die me een maand of drie geleden spelenderwijs wat basis Tunesisch bijbracht. Omdat het spelenderwijs ging, hoefde ik me niet te schamen voor mijn gebrekkige geheugen. Dat veranderde vanmiddag.

Ik stuurde haar de foto van een vogel, met als bijschrift: Vrijheid en een beetje lente voor jou, Vlieg!. Dat vond ze leuk. Toen ontstond de volgende conversatie, en plein public, op haar profielpagina:
Zij: c'est mignon ♥♥♥ merci ma chère :** ah Caro tu te rappelle de son nom en arabe ??
Ik: olala ... presque, attends... halouch c'est un mouton..
Zij: hahahahahaha tu veux que je t'aide :p en fait je crois que les petits de la famille t'ont appris le nom n'est ce pas ? ;))

OK, de kinderen hebben het me geleerd – ik ben nog dommer dan de kinderen...

Ik: atouyour? (stiekem gegoogled)
Zij: oui allouch c'est le mouton et le pluriel c'est alelich :p mais comment on dit oiseau ?? allez y !
Ik: Allez, aide cette allouch, si ce n'est pas atouyour? Qu'est ce que c'est cette oisseau?
Zij: oui c'est correct mais en dialecte tunisien on dit asfour ;) tu te rappelle ?? le pluriel c'est assafir ;)
Ik: pfff, bon! Asfour!! xx
Zij: hahahahahaha enfin !

Onbekende: hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh super de voir cette conversation. c 'est mimi
3 uur geleden · Vind ik leuk · 1

En daarna regende het ‘Vind ik leuk’s door diverse Tunesiërs die ik niet ken en nog minder begrijp... Toen heb ik Menno Mennes er nog maar eens bij gehaald en ben begonnen met het ‘copen’. Uiteindelijk kun je iets niet leren, als je geen fouten maakt.
Die bange vogel gefotografeerd op mijn hand is tenslotte ook gaan vliegen.

###

Sound & SandMan

AU! Een steen valt op zijn kale hoofd. Niet zo maar een steen, een stuk rots, hardsteen. Gelukkig heeft Eddy een harde kop. Als de duizelingen verdwenen zijn, raapt hij de knaap op. 'Die is drie miljard jaar oud', zegt zijn Chinese vriend, degene die hem mee de bergen in heeft genomen. 'En boordevol olivijn, een mineraal.'
Ed wrijft over de zere plek. 'Olivijn?''Een van de meest voorkomende mineralen ter wereld. Het bindt CO2, ontzuurt gronden, is gezond voor planten.' De Chinese vriend loopt alweer door. Ed volgt, de steen in zijn hand.
Terug in zijn hotelkamer, googelt hij 'olivijn'. Nu is googlen niet altijd gemakkelijk in China, maar Ed kent de weg inmiddels. Hij is hier al een paar maanden. Een soort sabbatical. Hij heeft zijn jeugd doorgebracht in de muziek, de Dizzy Man's band. Was de eerste soundmixer van Nederland. Toen had hij nog haar. Veel haar. Het geluid moest goed zijn, zuiver. Ed begon boxen te ontwerpen en zelf te timmeren.
Zo ontstond Stage Accompany. Eddy was sound architect. Hij ontwierp de blue box, leverde geluidsapparatuur aan beroemde musici en reisde de wereld over. Maar wie groeit, valt ook. Ed is in China om na te denken over hoe hij verder wil - de vijftig ruim gepasseerd, maar nog lang niet moe - als die steen op zijn hoofd valt. Hallooo!
Zijn zoektocht leidt Eddy terug naar Nederland, Utrecht om precies te zijn. Daar onderzoekt prof. Olaf Schuiling de eigenschappen van olivijn. Schuiling bevestigt wat de Chinese vriend zei: olivijn bindt CO2 door verwering. Het is een natuurlijk proces waarmee de aarde zichzelf in balans houdt. Als je het verpulvert, zijn er meer raakvlakken, dus meer kooldioxide-opname. Het werkt het beste als het vochtig is, en een beetje warm.
De entrepreneur in Eddy werd wakker tegelijkertijd met de wereldverbeteraar. 'Overal uitstrooien, dus.' Hij richt een nieuw bedrijf op, greenSand, met de wetenschapper Schuiling als adviseur. Duurzame ontwikkeling zoals het hoort te zijn: mens, natuur en economie zonder af te wentelen op anderen of volgende generaties. We ruimen de rotzooi op, herstellen de balans en gaan voor een gezond klimaat.
Olivijn laat zich mengen met verschillende soorten zand: potaarde, tuinaarde, maar ook zand wat gebruikt wordt in de bouw en aanleg van straten en pleinen. Het dient wel op de goede manier vermalen te worden, soms heel fijn, soms grof. Puur gemalen olivijn is grijsgroen. Het mooie is, iedereen kan meedoen: greenSand

###

De egotripperij voorbij

Emancipatie is geen vrouwending meer. Dat denken we nog steeds van wel. Maar er is een toenemend, angstaanjagend groot leger verongelijkte mannen dat begint te zeuren over gebrek aan erkenning. Net als de huisvrouw uit 1950.
Die kerels die maar denken recht te hebben - Ik wil neuken! - omdat hun moeder ze pamperde, voelen zich steeds maar weer afgewezen, want de vrouw negeert hun dwingelandij. En, och arm, ze snappen het echt niet. Gewend aan de rol Zon waarnaar de Zonnebloem zich richt, voelen ze zich miserabel wanneer de Zonnebloem af en toe een andere kant opgroeit.
Vijftigers, groei op! Get a life! Je bent kalend en traag. Niks mis mee, maar verwacht geen sterrenstatus met je dikke buik. Grow up! Word een vent. Ben klaar met IK WIL. Een beetje man, zo ook een beetje vrouw, is de egotripperij voorbij.
Of je ex nu alimentatie wil, of je tweede leg begint te lijken op de eerste, of je baas klaarstaat met het rietje om op je vingers te tikken, wees gewoon een vent en doe wat je moet doen, omdat je dat wil, omdat je daarin gelooft. En stop met zeiken!

###

Omdat ze het niet kunnen bedenken

Twee kassa's open. Voor allebei verzamelt zich een rij. Bij de ene klinkt een waarschuwende piep. Oeps een pasje dat het niet doet, verkeerde pincode, onvoldoende saldo, iets. Genoeg in ieder geval om de ervaren super- marktganger voor de andere kassa te doen kiezen.

Een forse blondine, die haar boodschappen al heeft uitgestald op de band, zucht. Heeft zij weer, dit kan nog lang gaan duren. De kleine zwarte man voor haar glimlacht verontschuldigend. 'I have money.'

Je ziet van kilometers afstand dat hij op het AZC woont. Zelfs als je hem niet in de ogen kunt kijken, die dof geworden zijn van de hopeloosheid. Je ziet het aan zijn houding, de onwennigheid waarmee hij zich beweegt door de felverlichte super. Het klinkert van zijn blauwe jas, die niet past, niet staat, een afdankertje, maar wel warm met dit koude weer. 'Ik ben asielzoeker' is te lezen op alles wat de enige zwarte man in deze Albert Hein vanavond uitstraalt. Hij heeft met zorg twee bakjes yoghurt uitgekozen en die gaat hij nu afrekenen. 'Dat is dan € 0,85.'

Maar zijn pasje wil niet. Het meisje achter de kassa: 'U heeft onvoldoende saldo. Spreekt u Nederlands?' De man wordt langzaam nog kleiner, terwijl de rij achter hem groeit, evenals het ongenoegen van de shoppers dat met gepast gekuch en veelbetekenende blikken uitgewisseld wordt.

De teamleider komt erbij en leidt hem zachtjes naar een pinautomaat van de bank, zodat hij zijn saldo kan controleren. De pakken yoghurt staan als fremdkörper naast de kassa. Maar de blondine kan nu tenminste haar €75,- aan boodschappen afrekenen, muppetpunten incasseren en inladen, evenals de man die nog even snel een paar pakken melk kwam halen en terloops ook een fles wijn en zakje noten meenam omdat ze in de bonus waren. En na hem de spitse gehaaste dame op hakken die een eenpersoonsmaaltijd combineert met appelflappen (ook bonus) en snacks voor haar kat.

Dit is Nederland. Niemand komt op het idee om die 85 cent even snel te betalen, zodat die man zijn yoghurt heeft en er geen wachtrij ontstaat. Niet omdat ze het niet kunnen of willen, gewoon omdat ze het niet bedenken, omdat boodschappen kennelijk dingen zijn die je zelf moet betalen. Als aan de kassa blijkt dat je pinpas niet werkt, ben je een loser. We houden niet van losers. We zijn voorgeprogrammeerde denkers, die alleen empathie opbrengen als de setting klopt. Een goed burger koopt wel eens een Zelfkrant, schenkt maandelijks aan een goed doel en als er ergens een echte ramp is die de tv haalt, schenkt de goede burger weer.

Was hij bij de ingang van de supermarkt gaan staan met zijn hand open, dan had de man waarschijnlijk een veelvoud opgehaald van de 85 cent die hij moet betalen. Dat was een duidelijk toneel geweest: hij - bedelaar, ik - gulle gever. Maar dat heeft hij niet gedaan. Daar is hij te trots voor. Het is niet eens in hem opgekomen. COA zou vandaag zijn eetgeld overmaken. Hij heeft drie kilometer door de kou gelopen om de zuivel voor zijn dochtertje te kopen. Nu loopt hij dezelfde afstand terug. Zonder yoghurt. Het is min zes graden, nog niet zo ver onder nul als de temperatuur van onze samenleving.

###

reactie van een facebookvriend: Made me think of your recent post about human behaviour in the supermarket queue. When things are out of their ususal context... etc. The other extreme. It's nice when you can get back to 'normal' life and sell seats at 100 USD the next day, though.
This is so awesome. Please take a moment to read:

A man sat at a metro station in Washington DC and started to play the violin; it was a cold January morning. He played six Bach pieces for about 45 minutes. During that time, since it was rush hour, it was calculated that 1,100 people went through the station, most of them on their way to work.

Three minutes went by, and a middle aged man noticed there was musician playing. He slowed his pace, and stopped for a few seconds, and then hurried up to meet his schedule.

A minute later, the violinist received his first dollar tip: a woman threw the money in the till and without stopping, and continued to walk.

A few minutes later, someone leaned against the wall to listen to him, but the man looked at his watch and started to walk again. Clearly he was late for work.

The one who paid the most attention was a 3 year old boy. His mother tagged him along, hurried, but the kid stopped to look at the violinist. Finally, the mother pushed hard, and the child continued to walk, turning his head all the time. This action was repeated by several other children. All the parents, without exception, forced them to move on.

In the 45 minutes the musician played, only 6 people stopped and stayed for a while. About 20 gave him money, but continued to walk their normal pace. He collected $32. When he finished playing and silence took over, no one noticed it. No one applauded, nor was there any recognition.

No one knew this, but the violinist was Joshua Bell, one of the most talented musicians in the world. He had just played one of the most intricate pieces ever written, on a violin worth $3.5 million dollars.

Two days before his playing in the subway, Joshua Bell sold out at a theater in Boston where the seats averaged $100.

This is a real story. Joshua Bell playing incognito in the metro station was organized by the Washington Post as part of a social experiment about perception, taste, and priorities of people. The outlines were: in a commonplace environment at an inappropriate hour: Do we perceive beauty? Do we stop to appreciate it? Do we recognize the talent in an unexpected context?

One of the possible conclusions from this experience could be:

If we do not have a moment to stop and listen to one of the best musicians in the world playing the best music ever written, how many other things are we missing?

.

Vind ik leuk

De kinder champagne staat op tafel, gekoeld en wel. Tien kaarsjes in de taart, paars, oranje, geel, groen, knallende kleuren die vragen om ontstoken te worden. Het meisje dat geboren werd op de trouwdag van Willem Alexander en Maxima, komt vandaag haar verjaardag vieren met haar vriendjes, de honden.

Er zijn cadeautjes. Het belangrijkste is een dagboek met een slot. Alleen voor haar. Voor haar alleen. Niks online, niks timeline, geen dagboek voor allen, nee, privacy van de pen op papier. Ze schrijft meteen haar naam, heel netjes en voorzichtig, op de eerste pagina. We maken een foto, voor facebook natuurlijk. Niets doet het beter dan een plaatje met een kind. De 'vind-ik-leuk' reacties stromen binnen.

Buiten schaatsen en sleeën mensen over de parkvijver. Het is een late winter dit jaar, maar welkom te zien aan het enthousiasme waarmee Nederland massaal trendt op ijsvertier. Ieder publiceert op facebook plaatjes soortgelijk aan die vorig jaar en het jaar daarvoor ook al menig profiel sierden; winterwonderland in het bos, op de straat, langs de rivieren. De 'vind-ik-leuk' reacties stromen binnen.

Het net niet meer jarige meisje trekt haar muts ver over haar oren, ze gaat haar belofte aan de honden inlossen en laat zich voorttrekken over de glibberige stoep, op naar het park - waar kinderen en hun ouders voorzichtig de schaatsen uitproberen. Weer goed voor een prachtig kiekje: een hond die een slee aanvoert. Dat doet het goed. Vind ik leuk.

Een paar kilometer verderop beraamt Narcissus een politieke coup. Met een glas witte wijn in zijn linkerhand, sigaar rechts, springt hij opgewonden door zijn tot paleis omgedoopte rijtjeswoning. Sommigen verklaren hem voor gek en staan klaar met de dwangbuis. Anderen zeggen dat hij een crimineel is en hebben de boeien in de aanslag. Derden liften mee op zijn lef, waarmee hij al zingend de nationale pers haalt. Het is warm en rokerig in de keuken die het hart van de nieuwe democratie moet worden. Mensen met flessen wijn staan voor de deur te wachten om audiëntie te doen en zich te vermaken, terwijl de aanstormende koning der machtelozen glazen kapot slaat op de keukenvloer. Zijn communicatie kanaal: facebook. En zijn vrienden reageren: Vind ik leuk. Niemand die hem tegen zichzelf beschermt.

De nieuwe tijdlijn van facebook geeft meer ruimte aan plaatjes en 'personificatie'. Google probeert hetzelfde met de aankomende privacy reglementen. Voor uw en mijn gemak selecteert Google wat wij interessant vinden. Scheelt een hoop oninteressante zoekresultaten en genereert vooral interessante reclame-inkomsten voor de zoekmachine die zowat wereldwijd een monopolie heeft.

En wij, wij krijgen wat we verdienen, een semi-transparant internet dat ogenschijnlijk democratisch is, maar vooral de belangen van multinationals en de heersende orde beschermt (waarvan ACTA) terwijl we ons gelukkig voelen met onze neuzelarijen en ons niet, nooit en nergens echt druk over hoeven te maken. Engagement met de druk op een knop. Reageren op het nieuws dat de zoekmachine voor ons selecteert, terwijl Twitter ervoor zorgt dat onwettige informatie ons niet bereikt. Gemakkelijk, vanuit de luie stoel. Vind ik leuk.

Dan heeft het meisje van tien het toch beter begrepen, zij wil een dagboek met een slot, alleen voor haarzelf, om in de privacy van haar kamer haar geheimen, gedachten, prille liefdes, wensen en zorgen mee te delen. En alles, werkelijk alles, op te schrijven wat in haar hoofd opkomt. Zonder na te denken over de auteursrechten van Disney tekent ze Mickey Mouse na, schrijft een gedicht over en parafraseert Carry Slee 'Hoe overleef ik 'vind ik leuk'?

###