Rechte Rudi

Rudi Terlinge is een grote rechte man, alles aan hem is recht. Er lijkt geen einde te komen aan de rechtheid van zijn bestaan. Zijn jukbeenderen, recht. Zijn neusbeen, kin, schouders, zijn armen, zijn rug, buik, dijen, billen en kuiten, alles is recht. Ook zijn brein. Voortdurend berekent hij de kortste weg, die altijd een rechte lijn is. Voor omwegen heeft hij geen tijd. Liever een afkorting. Hij is elektro-technisch ingenieur getraind in het ontwerpen van netwerken die ordentelijk door steden en over het land lopen, keurig genummerd, samenkomend in een trafo waarna ze zich opnieuw vertakken. Een heerlijk overzichtelijk systeem. Duidelijk. Wat je erin stopt, komt er uit. Soms is er een storing. Dan slaapt Rudi niet eer hij de som heeft opgelost. Hij loopt in gedachten langs de kabels en leidingen, speurt naar oneffenheden, kronkels en knopen, totdat hij het vraagstuk heeft opgelost.
Zo leidde hij ook zijn leven, een rechte lijn van wieg naar graf. Uitgestippeld en oneffenheden, knopen of kronkels recht trekkend. Hij trouwde met het meisje van de overkant, de dochter van een timmerman, nadat hij zijn studie aan de universiteit van Eindhoven cum laude had afgesloten. Op zijn vierentwintigste had hij een baan bij het energiebedrijf, een rijtjeshuis met hypotheek en was zijn jonge vrouw zwanger van hun eerste kind. Rudi timmerde samen met zijn schoonvader een rechthoekige kinderkamer waar het ledikant als een liniaal midden in de ruimte stond. De commode was waterpas met een rekje ervoor, zodat de kleine er niet vanaf kon rollen. Alles was perfect.
Hij maakte snel carrière, werd chef van operaties en later manager in een vierkant kantoor met glazen muren en voor de deur een parkeerplaats voor zijn leaseauto. Inmiddels waren er twee kinderen, een koningskoppel. Zijn vrouw vond het rijtjeshuis te klein en Rudi kocht een kavel om zijn eigen villa op te bouwen. Zijn schoonvader hielp klussen. Hij legde zelf de elektriciteit aan en mat de hoeken na. De precisie van het bouwwerk is verbazingwekkend. Alle hoeken zijn exact 90 graden, de muren staan evenwijdig aan elkaar tot op de centimeter nauwkeurig. De kleur van de bakstenen is grijs en de kozijnen zijn stralend wit. Rudi heeft zijn eigen blokkendoos gebouwd. Tralies voor de ramen van de benedenverdieping geven een veilig gevoel, maar zijn niet echt nodig, want er zit een geavanceerd alarmsysteem bij de voordeur. Het balkon aan de ouderlijke slaapkamer geeft uitzicht over de tuin, een vierkant gazon met er om heen een pad. In het midden van iedere zijde, in een hoek van precies 90 graden, ligt een ander pad dat naar het midden van het gazon loopt, waardoor het grasveld in vier gelijke stukken verdeeld is. De paden kruisen elkaar op een vierkant pleintje waarop de plastic witte tuinmeubels zomer en winter doorstaan. In de zomer liggen er blauw geruite kussens op de stoelen.
Naast het huis is de oprijlaan voor de leaseauto die eindigt in een schuurtje voor de fietsen en de brommer van zijn zoon. Rudi maait het gras zorgvuldig iedere week zodat het niet langer noch korter is dan vier centimeter. Als het gras gemaaid is, loopt hij met een notitieboekje naar de meterkast en noteert de standen. Dan roept zijn vrouw voor een kop koffie met een stuk peperkoek en delen ze de weekendkrant. Daarna gaan ze naar de supermarkt, waar ze voor een week boodschappen doen en Rudi fietst vervolgens naar de voetbalclub waar zijn zoon in het tweede elftal speelt. Het ritme en de regelmaat in zijn ordelijke leven bevallen Rudi. Hij voelt zich zeker tot aan zijn pensioen.
Maar de Nederlandse overheid heeft andere plannen met de energiesector. NUTS bedrijven zijn uit de mode. De semiambtelijke status van de medewerkers heeft hen in slaap gesust, de tijd waarin je een baan voor het leven had, is toch echt wel voorbij. Om de efficiency te verhogen en kosten te drukken, besluit Den Haag tot vrijgeving van de energiemarkt. Concurreren op prijs en kwaliteit. De hele boel wordt opgeschud en zorgt voor flinke verschuivingen. Het netwerkbedrijf zal gesplitst worden van de leverancier, zodat de laatste zich kan meten op de wereldwijde markt. Rudi hoort in de directiekamers de opgewonden stemmen van nieuwe managers, mannen en vrouwen die niet zijn opgegroeid in de energie, maar die managen als vak hebben, voor wie het niet uitmaakt of het product nu suiker, kleding of zoiets elementairs als elektriciteit is. Hij zwijgt. Dat doet hij altijd als hij zich geen raad weet met een situatie. Hij zoekt naar de rechte lijnen en strakke verbindingen. Zijn zwijgen wordt opgevat als wijsheid. Rudi maakt een nieuwe carrièrestap, hij wordt directeur van het meetbedrijf. Dat zit precies tussen het netwerk en de leverancier in. Het is nog onduidelijk of het meetbedrijf geliberaliseerd wordt of niet. Een schemerige situatie die vraagt om tact en visie. Niets is meer recht. Uiterlijk kalm stapt Rudi zijn nieuwe kantoor in en hij noteert meteen dat de muren scheef staan. Hij corrigeert zijn ademhaling met zijn blik gericht op de geruststellende lijnen van de tapijttegels. Bij de deur gaat het verkeerd. Een van de tegels is niet zorgvuldig afgesneden.
Vanaf die dag verandert er iets in hem. Zijn natuurlijke zelfverzekerdheid verdwijnt en hij begint op zijn nagels te bijten. Toch heeft niemand het door. Zelfs zijn vrouw niet.

###