Gesprek met een lezer over JES! Towards a Joint Effort Society

Lezer: Ik mis samenhang tussen de verschillende ideeën. Volgens mij is dat niet hetzelfde als een schema of orde, maar het aangeven van de (mogelijke) verbanden tussen verschillende aspecten of krachten. Hoezeer de werkelijkheid aan elkaar hangt van de toevalligheden, toch is het zo dat de ene gebeurtenis de andere uitlokt en die weer een andere. En daar spelen naar mijn mening toch krachten die niet zomaar willekeurig zijn.

Antwoord: JES! Towards a Joint Effort Society is een soort doos van Pandora met ideeën, waaruit een beeld kan oprijzen 'hoe te veranderen'. We hebben nadrukkelijk geen vaste methode willen geven, geen recepten met absolute ingrediënten. Voor ons zit de kracht van Ecolutie juist in het dynamische, soms bijna ongrijpbare, van het begrip. Ecolutie verandert per tijd en plaats, per persoon en groep. Steeds met als doel een Joint Effort Society, maar ook die meandert met de mensen die een dergelijke samenleving vormgeven.

Het boek is geconstrueerd als een soort rizoom - hoewel een dergelijke vorm vecht met de volgtijdelijkheid van woorden - om dezelfde reden, zoveel mogelijk dynamiek, zo min mogelijk dogma's. Het systeem is chaos.

We hebben geprobeerd om neo-conservatieve mythes - zoals over migratie - nogmaals te doorbreken en paradigma's te veranderen door via verhalen andere werkelijkheden te laten zien en een inkijk te geven in systemen. 

JES! is niet geschreven om 1 waarheid te verkondigen, maar om aan te zetten tot denken en tot het voeren van een dialoog. Vandaar ook de oproep aan de lezer om mee te doen, mee te denken en samen uit te vinden in wat voor soort wereld we willen leven en hoe we daar kunnen geraken. Om, zodra dat doel bereikt is, opnieuw deconstructie te plegen en naar een hoger plateau te reiken. 

Lezer: Hoe zien jullie de in- en aangeboren competitviteit van mensen in een coöperatieve samenleving? Het is niet mijn bedoeling om hier een antwoord te krijgen, het is wel een bedenking die samenhangt met wat men weet over de menselijke existentie met haar instinctieve hang naar status (waarmee competitie onlosmakelijk verbonden is).

Antwoord: Goede vraag, daar worstelen we inderdaad mee, al staan in JES! wel voorbeelden uit de (sociale) psychologie van Morton Deutsch, Cialdini en Kahneman, evenals het experiment met apen en kinderen waaruit bleek dat de kinderen zich onderscheidden en meer succes behaalden door hun vermogen tot samenwerken. Menselijke gemeenschappen zijn gebaseerd op wederkerigheid, zodat je weet dat, wanneer je iets geeft, je niet iets verliest.

En, zelfs Adam Smith schreef over empathie, hetgeen van de mens meer maakt dan een status en rijkdom vergarend dier. Al blijkt steeds dat checks & balances nodig zijn om zelfbeheersing aan te wakkeren.

Dit kan doorgetrokken worden naar de 'game-generatie' waarover Jane McGonical zo gepassioneerd vertelt (§ Push the Right Button) 

In onze eigen omgeving zien we hoe met name de jeugd tussen 18 en 28 in staat is om een hoger belang te herkennen en op basis daarvan samenwerking verkiest boven competitie. Die jongeren zijn ook minder geïnteresseerd in status en rijkdom dan degenen voor hen (onze generatie). Ze zijn zich veel meer bewust van ecologische kosten en de impact die die hebben op het bestaan. Dit alles neemt niet weg dat je zo'n observatie niet kunt extrapoleren naar anderen, andere gemeenschappen, gebieden en tijden.

Competitie an sich is niet ongezond en kan tot nieuwe dingen en ontwikkelingen leiden. Pas zodra het leidt tot ondermeer uitputting van natuurlijke hulpbronnen en extreme inkomensverschillen, oorlogen, uitbuiting en extreme armoede, gaat het mis. Niet zo'n beetje ook. Dat zien we dagelijks om ons heen. Onze economie is op competitie gericht en ontaard in het zoveel mogelijk produceren tegen zo laag mogelijke kosten. Met als gevolg dat hebzucht beloond wordt met status, macht en materiële perqs. 

Dan kom ik op dit moment toch uit op ecolutie om een oplossing te vinden. Die oplossing zit in individueel en institutioneel gedrag, in de manier waarop besluiten worden genomen, in de technologieën die we toepassen en de wijze waarop we onze instituten inrichten. Alle drie de oplossingsclusters dus. Wanneer een gemeenschap gezamenlijk bepaalt (besluitvorming) dat zij kiest voor samenwerking, is dat het concept waarnaar ze zich richt in alle drie de clusters. Dan ontstaat een cultuur van samenwerking (Society tells you what you want, Erich Fromm) en iedere ontwikkeling wordt getoetst aan de bijdrage die deze levert aan het samenwerken. 

Steeds meer mensen zijn op zoek naar nieuwe manieren om samen te werken, middels coöperaties die gebruikers en producenten verenigen, zoals energie-coöperaties. Tegelijkertijd is kennis zo'n beetje gratis voor wie toegang tot Internet heeft, juist omdat dit bestaat bij de gratie van delen - samen weet je meer.
De 3D-printer maakt het bovendien mogelijk om een ding (gereedschap, onderdeel, wat dan ook) te maken op de plek waar je het nodig hebt. De relatie tussen herkomst en bestemming wordt hersteld door urban farming en varkenshuizen in binnensteden. Dit zijn allemaal ontwikkelingen die van onder op, door mensen met mensen, groeien. 

De technologie maakt het mede mogelijk (Internet, 3D printer enz) en individuen gedragen zich coöperatief. Langzaam verandert zo ook de besluitvorming in de richting van een directe democratie. Dit zal ook gevolgen hebben voor de organisatie van arbeid, voor het onderwijs, voor de fysieke inrichting van gebieden enzovoort.
Maar er zijn ook tegenkrachten, die bijvoorbeeld het Internet censureren en berichtgeving naar hun hand zetten. Het risico van een cyberwar, die een hele samenleving ontwricht, neemt toe. Welke stroming (competitie of coöperatie) uiteindelijk de overhand krijgt, is moeilijk voorspelbaar. Je kunt slechts dansen met systemen, zoals Donella Meadows al zei, en vervolgens iedere keer opnieuw zelf, samen met anderen, onderzoeken of we op weg zijn naar de samenleving die we wensen. Door iedere handeling verandert de context en daarmee alles. Vandaar dat de begrippen context, content en concept zo prominent in JES! aanwezig zijn. De Ecolutie matrix kan helpen ontwikkelingen te begrijpen.

###

Kasba in the Bus: Rwina

We caught them in the studio, composing a new song. They told us it was about a poor man whose live was ruined. Then we put them inside the old van and filmed - because friends and ruins make a good combination.

Short film

Ruina, the making of - Kasba in the Bus: 

Geld speelt geen rol

Economen denken vanuit grondposities, markt en kapitaal. Sommigen zijn micro, anderen macro. Maar ze denken altijd vanuit bestaande paradigma’s die steeds weer uitkomen op zogenaamde verdienmodellen: ‘Er moet meer binnen komen dan eruit gaat’ (geldelijk gezien dan, emotionele, spirituele en ecologische kosten en baten worden niet gerekend). Een ware econoom kan niet buiten de kaders van financiën denken en doen. Alles draait om markten, arbeidsmarkten bijvoorbeeld. De mens dient te werken om het bestaan te verdienen. Arbeid adelt.

En wat als de mens nu eens niet hoort te werken voor geld, als dat – veel verdienen – nu eens niet het Walhalla inhoudt, wat dan? Wat als het leven meer betekent dan je uit kunt drukken in Euro’s? Dan loopt de econoom stuk. Dan verliest hij zijn reden van bestaan, zijn religie, zijn godheid.

Dan vervalt hij in redenaties waar termen als ‘verwend gedrag’ of ‘luxe paarden’ veelvuldig in voorkomen. De econoom heeft gelijk, vanuit het perspectief van kijken. Hij (en ik heb het bewust over een hij) kan zich niet voorstellen dat er meer is op aarde dan de basisprincipes van zijn vak. Hij (weer expliciet hij) vindt dat zijn vak, zijn wezen, zijn alter ego, de redding van de mensheid is. Hij begrijpt niet dat er mensen zijn die een groter heil verwachten van spirituele groei dan van een economische groei. En zegt dan, ‘Kom erbij, doe als wij’. En als je dat niet doet ‘dan ben je dom’. De econoom kan niet buiten zijn eigen kader denken.

Laten we wel zijn, we hebben onze maatschappij zo ingericht dat de economie de voornaamste drijfveer en daarmee ook wetenschap is. Echter, er zijn ook andere manieren van inrichting van een samenleving mogelijk. Manieren waarbij de economie niet dominant, maar ondergeschikt is. Ondergeschikt aan wat? Aan het leven zelf. Het leven zelf dwingt activiteit af. Maar of die activiteit serieus meetelt, dat wordt momenteel meer ingegeven door de economie dan door het leven. 

Wil je een miljoen Euro achterlaten als je sterft, of wil je persoonlijk gegroeid zijn en je kinderen neer hebben kunnen zetten als stabiele zelfstandige mensen? Het een sluit het ander niet persé uit, maar in de dagelijkse praktijk vechten die doelen vaak wel met elkaar. 

Zolang we de economie als dominante factor blijven handhaven, zolang zullen persoonlijke groei, opvoeding en opleiding, gezondheidszorg en geluk ondergeschikt zijn aan de verdiende Euro’s, de werkgelegenheidsstatistieken, financiële resultaten en tabellen. Dat wordt ratio genoemd. Volgens mij is dat dom en weinig rationeel.

Ja, de industrialisatie neemt toe. Robotten doen het werk en mensen worden daardoor overbodig. Overbodig? Dat vindt de econoom. Werkeloosheid is een term die door hem is bedacht. Die mens echter, die niet meer van negen tot vijf ‘meterstanden inklopt’ of ander industriële, automatische handelingen hoeft te verrichten, verkrijgt daardoor juist de vrijheid om zich verder te ontwikkelen. Tijd om boeken te lezen, tijd om bij de kinderen te zijn, tijd om oma een goede oude dag te bezorgen enzovoort, in plaats van te klokken op kantoor na drie kwartier file rijden. 

Tijd dus voor een nieuwe economie, namelijk niet die van uren schrijven voor nutteloze arbeid in dienst van een baas, maar die van waarde toevoegen waar je dat wilt en denkt dat je dat kunt, zonder dat om te rekenen in Euro’s, zonder je zorgen te hoeven maken over “verdienen”, want dat doet die machien voor jou. En jij, jij hoeft alleen maar te leven, je kansen te onderzoeken en te leren. 'Geld speelt geen rol' zei Ollie B. Bommel al. Echter zolang wij de economie het primaat blijven geven, zolang blijven we slaaf en speelt geld de voornaamste rol. Dat is een keuze.

###

Zolang

Weet je, kind, mijn vrienden sterven, worden ziek en bang. Die ouderen waar jij van denkt dat ze hindernissen overwonnen hebben, komen de dubbele oxer nu pas tegen, nu zij halverwege de eeuw zijn. 

Jouw belemmeringen voelen hoog en groot, en dat zijn ze ook. Maar het zijn de preludes van de dood. Nog niet het echte spel.

Je snapt de dood nog niet. Je weet nog niet hoe zwaar die kan drukken, maar je voelt hem ergens diep van onder, ver weg, toch dreigend. 

Je voelt de dood alsof deze te vertalen is in succes of falen. Er is geen succes of falen. Er is alleen leven.

Het zou zo tof zijn, als jij mijn ervaringen zou kunnen pakken en daarop voortgaan. Als jij minder tijd nodig zou hebben om te leren wat ik nu weet. Als jij niet zoveel zou hoeven te verspillen als ik heb gedaan.

Maar je neemt je eigen tempo, kiest je eigen zijpaden en ik, ik kan slechts toekijken. 

Afbeelding: detail Joost Sicking, Verloren Zoon, potlood op papier, jaren '70

Je verliest grip

Vallende blaren, dwalende geesten. Overal is het herfst. Bomen raken bladeren kwijt. Kinderen verliezen de weg en ouders hebben het kompas in een onaanzienlijke la slingeren. De natuur is wreed. Waarom gaan ze juist puberen wanneer jij in een midlife zit? Is daar een stiekem verband? Iets wat met loslaten, losmaken, loskomen van doen heeft? Het kind voelt de onmacht van de ouder om haar leven voor haar te leiden.

Verward en ontheemd vraagt ze zich af waar al dat vertrouwen op de beslissingskracht van die ander ineens gebleven is.

Zelf doen? Dat wil de peuter al. Maar die weet zich, onbewust, beschermd door die grote schaduw die het beste met hem voor heeft. Echt zelf doen is anders. Daar zitten consequenties aan die je niet kunt overzien. Consequenties die de vader en moeder evenmin overzien. Die hen ook onzeker maken. Daarbij komt dat de ouder zichzelf ineens overbodig voelt. Ouder wordt. Dit is het.
Er is geen belofte meer. Er is het hier en nu en daar moet je mee in het f*&$#ng reine zien te komen. Dat valt niet mee voor een generatie die zichzelf als altijd jong beschouwt. Vijftig is het nieuwe Veertig. Ja ja, maar haren verven en spijkerbroeken kopen is niet langer genoeg. Je kind heeft jou niet meer nodig. Je kind heeft jou harder nodig dan ooit, maar je kunt niet leveren. Je zult niet leveren.

Je weet dat. Je kind weet dat. Je worstelt allebei, maar niet samen, wel met elkaar. Verwijten, beschuldigingen, beschadigingen in de naam van liefde. Je wilt niet loslaten. Je moet. Je doet. Zij moet. Hij doet. Ongeacht de gevolgen. Ieder leert van eigen fouten, toch? We zijn allen individuen, toch?

Het geheim van stabilisatie is constante zelfcorrectie, ontdekte Jane Jacobs. Ouder en kind moeten zichzelf in de hand houden of op z'n minst niet de ander vertellen wie hij of zij was en dus is. Beiden moeten onvergeeflijke woorden en daden zien te vergeven. Dat kan inhouden dat je de patronen in je relatie radicaal verandert. Of wacht tot de ander tot inzicht komt. Maar, WOW, dat is moeilijk! De ouder moet leren leven met overbodigheid en ook, met vergankelijkheid.

Het kind moet leren leven met verantwoordelijkheid voor de invulling van een bestaan dat nog moet komen en zich losmaken van het beeld en de verwachtingen die de ouder heeft. Een zelfbeeld creëren met eigen verwachtingen. WOW, dat is moeilijk!

Voor de overbodige ouder wederom een quote naar Vondel: 'De ouders telen het kind groot met smart. De kleine treedt op 't kleed, de grote treedt op 't hart'. Het kind krijgt Lucebert: 'En morgen, de hele wereld ...'

Afbeelding: zonder titel, Oostindische inkt op krant, Joost Sicking, 1965

Laffe doorgeefluiken

Boekhandelaren verkopen boeken sans scrupules. Ze nemen blind de aanbeveling van de uitgever over, kiezen geen enkele partij, nemen geen risico en verkopen ieder boek dat via het Centraal Boekhuis wordt aangeboden. En strijken 42% van de verkoopprijs op.

Van ieder boek dat je koopt, ontvangt de verkoper dus bijna de helft van de verkoopprijs. Hij of zij doet daar niets voor, behalve een website onderhouden. En dat gaat automatisch. Ieder boek dat in Nederland wordt uitgegeven en bij het Centraal Boekhuis genoteerd staat, komt automatisch terecht bij giganten zoals Bol.com, Bruna, maar ook bij de zogenaamde kleine onafhankelijke boekhandels terecht.

Met andere woorden: ‘U vraagt Wij draaien’. Er is geen enkele selectie, geen enkele boei waarop de lezer kan varen, behalve op de bestsellers list - What’s in a name? Boekhandel in stand houden voor het algemeen intellectueel welzijn? Pas beter op je portemonnee want de boekhandelaar graait er iedere euro uit zonder toegevoegde waarde te leveren.

Boekhandels verkopen werkelijk alles wat een ISBN heeft (simpel aan te vragen en de kosten ervan bedragen minder dan €9) en nemen de prietpraat van de uitgever zonder enige reserve over.

Ze bestaan bij de gratie van een illusie en ten koste van de maker, schrijver, die alle risico neemt. Kortom, het zijn laffe doorgeefluiken die profiteren van andermans arbeid.

Advertisement for JES! Towards a joint effort society -> Early birds catch the worm...

Preliminary note

‘But surely, you do not read all the manuscripts and papers which people send you,’ Paul Feyerabend stated. He was Professor of Philosophy at Berkeley, and his Against Method still inspires. ‘You throw most of them into the waste basket. I most certainly do. That means that I make my selection in a highly individual and idiosyncratic way, partly because I can’t be bothered to read what doesn’t interest me  - and my interests change from week to week and day to day – partly because I am convinced that humanity and even science will profit from everyone doing his own thing.’

Feyerabend probably was right. However, a society is more than the sum of all individuals in a specific area. That’s what we have been writing about: a joint effort society as a solution to many problems and issues. Come on, Let’s Join Efforts!

Early Bird Award

JES! Towards a joint effort society is available as e-book. Published at Leanpub, Vancouver, Canada.

One reviewer stated: 'JES! is more of a manifest or at least a book filled with ideas how to shape society. Fascinating, ambitious and worth reading.'  

JES! is the English follow-up of Allemaal Winnen (Only Winners, regional sustainable development – ecolution)

The book applies and furthers the ecolution approach that contains a conceptual framework, toolbox and matrix for sustainable development.

The joint effort society is a new political engagement model.

Until September 25^th we can offer you an Early Bird download, lowering the minimum price from $6.99 to $5 (€3.74) 

It works like this:

You go to the JES! landing page and buy the book (pdf, e-pub & mobi)

There is a ‘coupon code’ field.

You type: Early bird 

Click here for the JES! landing page (https://leanpub.com/jes)

This is also the page to read a sample online or download the sample pdf.

Thank you very much for taking an interest in JES! We hope the book will inspire you to create the world you want to live in.

Please do not hesitate to share your thoughts, comments and/or questions with us so we can continue to improve the work.

Best wishes,

Frank van Empel & Caro Sicking

frank@nonfixe.nl / caro@nonfixe.nl

Like what you see? Please help us spread the word and forward this message to your colleagues, friends and connections, so we can change the world together. THANX