De eerste wankele stap naar vrijheid - Verkiezingen in Tunesië

Morgen zijn er verkiezingen in Tunesië, de eerste Arabische staat waar het volk in opstand kwam tegen dictator Ben Ali en de eerste waar gestemd gaat worden. De mensen in de straten van hoofdstad Tunis zijn vrolijk en vooral de jeugd is optimistisch.

Het is dan ook de revolutie van de jeugd en die is vastbesloten om nooit meer een dictatuur te accepteren. 'We weten hoe we ons moeten verzetten,' lacht de jonge facebook activiste Emna Dabbech. Ze weet nog niet op wie ze gaat stemmen, een week voor de grote gebeurtenis. Er zijn 116 partijen in het land dat 23 jaar geregeerd werd door één man en zijn entourage, Ben Ali.

Veel Tunesiërs praten voor het eerst in hun leven openlijk over politiek. En dat doen ze overal, op straat, in theehuizen, terwijl ze fetisjen der overwinning verkopen aan gewonde Libische vrijheidsstrijders die de hotels, terrassen, taxi's en ziekenhuizen van Tunis bevolken in afwachting van terugkeer naar hun inmiddels ook bevrijde land. De geest is uit de fles met wapperende vlaggen van vrijheid in beide handen.

Ondertussen worden ministeries en andere strategische plekken in de stad zwaar bewaakt door politie en militairen die met grote geweren achter prikkeldraad paraderen. Vreemde sfeer.

Tijdens de verkiezingen heeft Emna geen les aan de universiteit. Uit voorzorg zijn alle colleges afgelast. Voorzorg? Angst voor relletjes... Tunesië balanceert op de rand tussen nog niet beproefde vrijheid en nieuwe vormen van onderdrukking. Onder de opluchting is wantrouwen voelbaar. Bijvoorbeeld tegen de Islamitische partij Ennahdha (wedergeboorte) die naar verwachting een groot deel van de stemmen ophaalt. Zouden ze de Sharia willen invoeren? Polygamie toelaten? Sluiers verplichten? Ze zeggen van niet, maar zijn ze te vertrouwen?

Ennahdha is de beweging die zwaar is onderdrukt door het regiem Ben Ali. Leden ervan (ruim 30.000) hebben jaren doorgebracht in barre gevangenissen, zijn gemarteld en verminkt. Na vrijlating kregen ze geen werkvergunning en moesten zich meerdere malen op een dag melden bij de politie, zo vertelden mensen op het partij bureau in Kef.

Mensen die ergens tegen zijn, beginnen meteen een protestactie en gaan de straat op. Televisie station Nemssa moest het bekopen na uitzending van de film Persepolis, van Marjan Satrapi. Er zou een afbeelding van God getoond worden. Extreme Salafisten bekogelden het station met stenen en bedreigden de directeur. Media sprongen er boven op. Pas op voor de Islam! luidde de boodschap. Sommigen wijzen naar Ennahdha. Inderdaad zijn partijleden tegen de vertoning van dergelijke films. Maar ze ontkennen geweld te gebruiken om dat tegen te gaan.

Het dunne koord van de vrijheid is verstrengeld met bittere armoede en slechte publieke voorzieningen, zoals de vuilnis ophaaldienst, wegen, riolering en politie bureaus en staatsziekenhuizen die op instorten staan, de gewoonte der corruptie en eindeloze bureaucratie. Toeristen blijven weg in deze dagen van revolutie. Gelukkig zorgen 1 miljoen Libiërs voor wat inkomsten van hotels en restaurants. Waar weer tegenover staat dat prijzen van bijvoorbeeld melk stijgen, omdat het buurland zulke enorme tekorten heeft en alles opkoopt.

Kortom Tunesië heeft economische impulsen nodig, uit het buitenland. En dialogen tussen opponenten, in het binnenland. Tunesië moet zichzelf opnieuw uitvinden en zet morgen de eerste wankele stap door een afvaardiging te kiezen die de grondwet gaat (her)schrijven en vrijheden en verantwoordelijkheden definiëren. Geruststellend is dat geen enkele partij de absolute meerderheid kan halen. Concurrerende politici moeten dus met elkaar in overleg.

De eerste Arabische republiek die zichzelf vrijvocht, gaat weer voor met deze verkiezingen. Egypte kijkt, Libië kijkt, Syrië kijkt van achter de wurgende gordijnen die Assad om zijn volk geweven heeft, de wereld kijkt. Als het goed verloopt, is er hoop.

Foto's in volgorde: Man bekijkt partij affiches op een muur in Tunis, prikkeldraad voor een van de overheidsgebouwen, het hoofdkantoor van Ennahdha in Kef, vuilnis op straat, plattelandsvrouwen in de regio Bir Ali, nabij Sfax.

###