zondag 20 mei 2012

The gyspy woman knows

Frank just gave me Mis-measuring our lives, why GDP doesn’t add up, which is a report by the commission on the measurement of economic performance and social progress, installed by former president of France, Nicolas Sarkozy. The commission was headed by two Nobel prize winners Joseph Stiglitz and Amartya Sen and by the French economist Jean-Paul Fitoussi. The report dates from September 2009.

‘Read the foreword by Nicolas Sarkozy,’ Frank urged me. ‘It is beautiful and inspiring, just like the constitution of the EU. Why didn’t he live up to it?
I read the nine pages with increasing astonishment. ‘I hold a firm belief’, the then president of France starts his passionate plea, ‘We will not change our behavior unless we change the ways we measure our economic performance.’ Mr Sarkozy arguments that the way we measure economic growth no longer represents the reality of people’s lives. ‘If leisure has no accounting value because it is essentially filled with nonmarket activities such as sports and culture, this means that we are putting the criterion of high productivity above that of the realization of human potential, contrary to the humanist values that we proclaim. Who could imagine that this won’t have consequences?
[…] ‘if we count activities that lengthen the distance between home and work and increase insecurity and exclusion as positive contributions to progress; if ever-growing nervous tension, stress, and anxiety undermine society, and the ever-greater resources devoted to fighting their effects are included in economic growth – if we do all this, then what, concretely, is left of our notion of progress?’

The bell rings. A gypsy woman – she must be over sixty years old - stands before my front door. She is at least two feet smaller than I am. At her side is a children’s carrier, filled with plastic gloves for cleaning, vegetables, perfumes and other this and thats. The woman looks up to me with watery brown eyes that once must have shone. From where I stand, I can see her hair needs dying. I tower above her wearing an expensive dress given to me the day before by my mother in law. It is the kind of dress I would have loved at first sight but never would imagine buying. But my mother in law did. She bought it and today I am wearing it, while the poor woman at my doorstep is telling me her story.
I do not listen to her words because I know the words. These are the words of a beggar. She puts in a little lie to gain empathy. She talks about children in distress whose school burned down. She knows that kids soften people’s hearts. She needs money urgently. Even though she doesn’t explain her real pain with words, she explains it by ringing my bell and asking me to buy any of her goods, making up a story that will transfer my money into her pocket.

I tell her I don’t have money either while leaning against the doorpost in my too expensive dress. She smiles. Then she looks up to the sky greying with rainclouds and the old woman blesses me – may God give me Good Health and Happiness - and she moves on, to ring the next bell. I feel some itching.

Mr Sarkozy calls the discrepancy between what is in the statistics of economists and repeated over and over by country leaders and politicians and what is the reality for many a civilian, one of the reasons why people feel deceived by policymakers and politicians: ‘Who could fail to understand why those who had lost their home, their job, their pension, would feel deceived?’

He makes a strong plea for what is called the capability approach that drastically changes the ways we think. The capability approach views the success of society in terms of individual wellbeing and freedom. It includes environmental issues that threaten health or happiness.

The gypsy lady walks down the street. She is getting tired. Rain pours down, wetting her goods, soaking her clothes. She starts to cough. Maybe she’ll take the bus instead of walking home, she ponders. But the bus costs €3 and that will set her back ten percent of what she earned today, which was just enough to buy her grandson new football shoes for his birthday. ‘Sports are important for a child,’ she thinks.

###




zaterdag 28 april 2012

mis-kraam

was je nog
vol en levendig
in een toekomst
geworteld
aarde gedragen
Hel
bleef in de kaarsen
die niet doven
Heb
Ik
Een
Fout
Gemaakt
die
onherstelbaar
is

###

dinsdag 17 april 2012

Thuis met een andere naam

'Ik ben thuis!' Op de achtergrond schreeuwen kinderen.

Zo klinken de stemmen van peuters, ik denk dat het peuters zijn. Ze had beloofd te bellen als ze thuis was. Het duurde drie dagen. Vodafone! Zo blijkt. Niet de telecom van haar land.

'Kwam je door de douane?' - Stilte - 'Ja' - Stilte - 'Ik heb nu een andere naam.' - Stilte - 'Mijn moeder is blij. Ik ook.'

Dus ze is terug en veilig. Ze heeft haar naam ervoor opgegeven. Leeft met een valse identiteit in haar geboorteland. Het meisje met de krachtige benen, de sterke wil en de drang naar vrijheid. Die brachten haar naar Nederland. En ook weer terug. Wij wilden haar niet.

Het ga je goed, meisje met nieuwe naam. Jij kunt alles.

###

donderdag 12 april 2012

Schemering

En daar lopen ze dan, achter de rolstoel. Het had ook een rollator kunnen zijn. Die leeftijd hebben ze inmiddels wel. De twee vrouwen die hun mannen voortduwen voorbij mijn raam. Wat zijn ze? Zestig, zeventig jaar. Kwiek pratend. De echtgenoten kwijlend in hun slaap voortgeduwd. Ik luister hen na. De lage stappen van de lage hakken klinken door de woorden.

Ondertussen zit het meisje in het vliegtuig op weg naar haar moeder.
Ze praten over het verleden alsof het de toekomst is. Het meisje in het vliegtuig luistert stil. Het voorland, het vaderland. Stiekem kijkt ze naar de man links van haar. Hij slaapt met zijn mond open. Licht gesnurk met een vage geur van whisky.
Ze denkt over de toekomst in de verleden tijd.

Een hond blaft en ergert de buren. De moeder van het meisje slaapt vannacht niet. Morgenvroeg ziet ze haar dochter na vijf jaar.

De vrouwen met de rolstoelen draaien de hoek om. Geraas overstemt hun gesprek. Ze staan een moment stil en kijken naar boven. Even zijn ze in een rechte lijn verbonden: het meisje met het voorland en de vrouwen met het achterland. De lucht trilt. Een passerende fietser merkt het niet. De vrouwen doen een knoop van hun jas dicht. Het meisje in het vliegtuig trekt haar sjaal over haar hoofd.

Dan valt de schaduw in de laatste schemering.

afbeelding: Stad van de mens, Joost Sicking, hout en verf, 1969

###

LEES

Ik schrijf niet. ik SCHREEUW.
De woorden zijn fysiek en hard.
Tetterend in je oren. Beukend tegen je borst. Hees word ik ervan.
En wat doe jij? Je sust. Je wiegt.
Je leest niet. Je hoort niet.
Hier een prijsje. Daar een compliment.
Vorm Vorm VORM
Geen inhoud
Nooit INHOUD

Hoe kun je? Hoe durf je? Te prijzen wat je niet kent

LEES de SCHREEUW

Verafschuw de woorden
Om wat ze betekenen

Heb de woorden lief
Om wat ze betekenen

Kies

###

maandag 9 april 2012

Ik zal je missen

Ze gaat. Ze vertrekt. Uit een laag land waar ze om hulp vroeg, maar niet kreeg. Ze wilde bijdragen. Ze droeg bij. Zoveel haar sterke schouders konden dragen. Op krachtige benen. Het enige wat ze terug verlangde was Vrijheid. Vrijheid van bewegen. Vrij om te werken, te lachen en lief te hebben.

Maar dat zit er GODNONDEJU niet in. Want wij zijn bang voor haar. Stel dat ze mijn huis pikt, of mijn baan. Ook al is zij twintig en ben ik zestig of zeventig of dertig voor mijn part. Ook al wil ze voor me zorgen als ik dat zelf niet meer kan.
Ook al wordt ze weer misbruikt, als ze terug keert. Ook al moet ze de gevangenis in. Dat moet ze hier trouwens ook. Want ze heeft niet de juiste papieren. Die zal ze nooit krijgen. Welke verkrachter schrijft een verklaring? Welke onderdrukker zet een stempel en handtekening onder zijn misdaden? Geen bewijs... Oh jawel. Bewijs genoeg. Maar niet in het juiste format. Ze liegen toch allemaal?!?

De verklaring van de Universele Rechten van de Mens gaat voor haar niet op. Had ze maar ergens anders geboren moeten worden. Eigen schuld. Kan ik er wat aan doen? We kunnen ze toch niet allemaal toelaten? Nederland is al zo vol. Ze komen gewoon een uitkering trekken. Ja profiteurs dat zijn het, allemaal. Van de Grieken (die hebben echt nog nooit gewerkt en kloppen nu bij ons aan) tot de Tsjetenen (crimineel, ik zeg je, crimineel!!). Van de Chinezen (nou ja, die werken tenminste, koken redelijk goed en vooral goedkoop en lossen hun zaakjes onderling op) tot de Turken (importeren vrouwen en ontvoeren kinderen in de naam van de Islam, echt waar). Van de Marokkanen (allemaal last van ADHD, kijk maar om je heen, en ze bevolken onze gevangenissen, jaa.. van belastinggeld) tot de Irakezen (kunnen best terug).
Ze sturen hun kinderen. Jaaa, kijk maar naar Mauro. Spelen op ons sentiment. En dan komen ze er achter aan. Ik zweer je. Over tien jaar herken je Nederland niet meer. Kun je niet meer praten met je buren, want ze verrekken het gewoon om zich aan te passen.

Dit Lage Land. Met de Lage Standaard. Waar de kou muren om mensen heen trekt. Waar oude mensen vereenzamen. Waar jongeren geen opleiding krijgen. Waar kunst een hobby is en geen vak. Waar ministers mogen liegen om hun baan te behouden. Waar onschuldigen in gevangenissen belanden om een papieren reden. Waar we allemaal in zo veel en zo groot mogelijke auto's willen rijden over de paar honderd gestrekte kilometers A2. Waar Europa een vloekwoord dreigt te worden. Dit is echt een land waarvan de grenzen gesloten moeten blijven.

Ter bescherming van de rest van de wereld. Houd de bekrompenheid binnen Neerlands grenzen. Er is veel buitenland. Dan is er voor miljarden mensen tenminste nog hoop.

Voor haar die vertrekt.
Ik zal je missen.

###

zondag 8 april 2012

Liever het gevaar thuis

Trots toont ze haar paspoort en een groene kaart waarop de vreemdelingen politie heeft aangetekend dat ze vrijwillig terugkeert. Ze is vastbesloten. 'Ik kwam hier op zoek naar vrijheid. In het begin liep ik rechtop met lichte schouders. Toen werd ik illegaal. Het eerste jaar ging het nog wel. Het tweede jaar werd al moeilijker. Ik heb goede kleren. Ik werk en ik verzorg mezelf. Aan de buitenkant zie je niets. Maar van binnen sterf ik langzaam.'

Er rijdt een politiewagen door de straat. 'Voor hen hoef ik niet meer bang te zijn.' De groene kaart die ze in haar hand klemt, is de vrijbrief. 'Het leven hier is niet vrij. Ik word snel ouder. Ik mis mijn moeder. En waarvoor? Voor een open lucht gevangenis.'

Ze heeft haar vertrek stil voorbereid. Zoveel mogelijk veiligheidsmaatregelen ingebouwd. Ze weet niet wat ze aantreft in haar thuisland. Of ze ongemoeid door de douane komt. Ze weet niet of ze niet meteen gearresteerd wordt. Haar vlucht destijds haalde de krant. Overheidsmedewerkers noemden haar een landverrader. Een grotere aanklacht is ondenkbaar in haar vaderland waar een totalitair regiem met straffe hand heerst.

Maar toen ze op een avond uitschoot met het vleesmes en zichzelf lelijk sneed. Toen ze niet naar een arts kon om het bloeden te stelpen. Daar zat op haar kamertje, toekijkend hoe het bloed met iedere hartslag harder uit haar hand stroomde. Toen besloot ze dat ze niet langer in Nederland wilde blijven.

Ze is jong en intelligent. Ze voorziet volledig in haar eigen onderhoud, ondanks het werkverbod dat geldt voor illegalen. Ze werkt bij mensen thuis en achter coulissen. Ze heeft vrienden gemaakt en fietst met tulpen op haar bagagedrager door de stad. Een mooie, jonge, krachtige vrouw die goed Nederlands spreekt en schrijft. Een aanwinst zou je denken voor een vergrijzende samenleving.

Ze vertrekt. Ondanks het negatieve reisadvies dat geldt voor haar land van herkomst. Ondanks haar eigen angst. Want de autoriteiten hier zijn voor haar niet beter dan de heersers daar. Liever het gevaar thuis onder ogen zien, dan bang ontheemd schuilen. Ze is dapper en sterk. Net als vele van haar lotgenoten. Maar de moed en de kracht die nodig zijn om onderdrukking te ontvluchten, worden niet gezien in een samenleving die geregeerd wordt door lafaards.

###