Omdat ze het niet kunnen bedenken

Twee kassa's open. Voor allebei verzamelt zich een rij. Bij de ene klinkt een waarschuwende piep. Oeps een pasje dat het niet doet, verkeerde pincode, onvoldoende saldo, iets. Genoeg in ieder geval om de ervaren super- marktganger voor de andere kassa te doen kiezen.

Een forse blondine, die haar boodschappen al heeft uitgestald op de band, zucht. Heeft zij weer, dit kan nog lang gaan duren. De kleine zwarte man voor haar glimlacht verontschuldigend. 'I have money.'

Je ziet van kilometers afstand dat hij op het AZC woont. Zelfs als je hem niet in de ogen kunt kijken, die dof geworden zijn van de hopeloosheid. Je ziet het aan zijn houding, de onwennigheid waarmee hij zich beweegt door de felverlichte super. Het klinkert van zijn blauwe jas, die niet past, niet staat, een afdankertje, maar wel warm met dit koude weer. 'Ik ben asielzoeker' is te lezen op alles wat de enige zwarte man in deze Albert Hein vanavond uitstraalt. Hij heeft met zorg twee bakjes yoghurt uitgekozen en die gaat hij nu afrekenen. 'Dat is dan € 0,85.'

Maar zijn pasje wil niet. Het meisje achter de kassa: 'U heeft onvoldoende saldo. Spreekt u Nederlands?' De man wordt langzaam nog kleiner, terwijl de rij achter hem groeit, evenals het ongenoegen van de shoppers dat met gepast gekuch en veelbetekenende blikken uitgewisseld wordt.

De teamleider komt erbij en leidt hem zachtjes naar een pinautomaat van de bank, zodat hij zijn saldo kan controleren. De pakken yoghurt staan als fremdkörper naast de kassa. Maar de blondine kan nu tenminste haar €75,- aan boodschappen afrekenen, muppetpunten incasseren en inladen, evenals de man die nog even snel een paar pakken melk kwam halen en terloops ook een fles wijn en zakje noten meenam omdat ze in de bonus waren. En na hem de spitse gehaaste dame op hakken die een eenpersoonsmaaltijd combineert met appelflappen (ook bonus) en snacks voor haar kat.

Dit is Nederland. Niemand komt op het idee om die 85 cent even snel te betalen, zodat die man zijn yoghurt heeft en er geen wachtrij ontstaat. Niet omdat ze het niet kunnen of willen, gewoon omdat ze het niet bedenken, omdat boodschappen kennelijk dingen zijn die je zelf moet betalen. Als aan de kassa blijkt dat je pinpas niet werkt, ben je een loser. We houden niet van losers. We zijn voorgeprogrammeerde denkers, die alleen empathie opbrengen als de setting klopt. Een goed burger koopt wel eens een Zelfkrant, schenkt maandelijks aan een goed doel en als er ergens een echte ramp is die de tv haalt, schenkt de goede burger weer.

Was hij bij de ingang van de supermarkt gaan staan met zijn hand open, dan had de man waarschijnlijk een veelvoud opgehaald van de 85 cent die hij moet betalen. Dat was een duidelijk toneel geweest: hij - bedelaar, ik - gulle gever. Maar dat heeft hij niet gedaan. Daar is hij te trots voor. Het is niet eens in hem opgekomen. COA zou vandaag zijn eetgeld overmaken. Hij heeft drie kilometer door de kou gelopen om de zuivel voor zijn dochtertje te kopen. Nu loopt hij dezelfde afstand terug. Zonder yoghurt. Het is min zes graden, nog niet zo ver onder nul als de temperatuur van onze samenleving.

###

reactie van een facebookvriend: Made me think of your recent post about human behaviour in the supermarket queue. When things are out of their ususal context... etc. The other extreme. It's nice when you can get back to 'normal' life and sell seats at 100 USD the next day, though.
This is so awesome. Please take a moment to read:

A man sat at a metro station in Washington DC and started to play the violin; it was a cold January morning. He played six Bach pieces for about 45 minutes. During that time, since it was rush hour, it was calculated that 1,100 people went through the station, most of them on their way to work.

Three minutes went by, and a middle aged man noticed there was musician playing. He slowed his pace, and stopped for a few seconds, and then hurried up to meet his schedule.

A minute later, the violinist received his first dollar tip: a woman threw the money in the till and without stopping, and continued to walk.

A few minutes later, someone leaned against the wall to listen to him, but the man looked at his watch and started to walk again. Clearly he was late for work.

The one who paid the most attention was a 3 year old boy. His mother tagged him along, hurried, but the kid stopped to look at the violinist. Finally, the mother pushed hard, and the child continued to walk, turning his head all the time. This action was repeated by several other children. All the parents, without exception, forced them to move on.

In the 45 minutes the musician played, only 6 people stopped and stayed for a while. About 20 gave him money, but continued to walk their normal pace. He collected $32. When he finished playing and silence took over, no one noticed it. No one applauded, nor was there any recognition.

No one knew this, but the violinist was Joshua Bell, one of the most talented musicians in the world. He had just played one of the most intricate pieces ever written, on a violin worth $3.5 million dollars.

Two days before his playing in the subway, Joshua Bell sold out at a theater in Boston where the seats averaged $100.

This is a real story. Joshua Bell playing incognito in the metro station was organized by the Washington Post as part of a social experiment about perception, taste, and priorities of people. The outlines were: in a commonplace environment at an inappropriate hour: Do we perceive beauty? Do we stop to appreciate it? Do we recognize the talent in an unexpected context?

One of the possible conclusions from this experience could be:

If we do not have a moment to stop and listen to one of the best musicians in the world playing the best music ever written, how many other things are we missing?

.